Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.1993, Page 27

Sérkenni kristindómsins
Þennan eilífa guðsson hugsar Páll sér á algerlega andlegan hátt. Hjá
honum sést enginn vottur um meyjarfæðingu og guðlegan getnað, eins og
síðar kom í ljós, heldur er hann guðssonur þegar frá upphafi, fyrir eðli
sitt. Hann er ímynd Guðs (II. Kor. 4,4, Kól. 1,15), frumburður allrar
skepnu, sem allir hlutir eru orðnir til fyrir (I. Kor. 8,6). Þannig er hann
þátttakandi með Guði í sköpun heimsins (sbr. Orðskv. 8,27nn. og
logoskenningu Fílós). Þó er Kristur í boðskap Páls ekki sama og Guð.
„Guð sendi son sinn” (Gal. 4,4), sbr. I.Kor. 11,3: „Guð höfuð hins
smurða”, og sérstaklega 15,28: „En þegar allt er lagt undir hann, þá mun
sonurinn sjálfur leggja sig undir þann, er lagði alla hluti undir hann, til
þess að Guð sé allt í öllu.“
Þessar hugsanir Páls um eðli Krists virðast vera nátengdar Krists-
mýstík hans. Eins og „í honum býr öll fylling guðdómsins líkamlega”
(Kól. 2,9), eins er Kristur í lærisveinum sínum (Ró. 8., 10), hann talar í
Páli (Gal. 1,16, II.Kor. 13,3). í skírninni segir hann menn hafa „íklæðst
Kristi” (Gal. 3,27, sbr, ennfremur Magnús Jónsson: Páll postuli, bls.
286). Þrátt fyrir þetta orðalag, sem eflaust er mótað af málvenju
launhelganna, þá gerir Páll fullan greinarmun, ekki aðeins á Kristi og
Guði, eins og áður er vikið að, heldur einnig á Kristi og hinum kristnu.
Öll kenning hans um trú og réttlætingu byggist á meðvitundinni um
fjarlægð mannsins frá Guði og Kristi, en ekki einingu þeirra (Sbr. bls.
117).
Þegar litið er á Kristsmynd Páls í heild, kemur mjög skýrt í ljós, að
enda þótt orðalag allt sé mjög mótað af gyðinglegum guðfræðihugtökum
og öðrum úr andlegu lífi samtíðar hans, sem hafði meir og minna
blandast inn í Gyðingdóminn í dreifingunni, þá er þó að baki þessu öllu
ný hugsun, sem byggist á nýrri og einstæðri reynslu. Það er eins og hann
sé að berjast við að segja með tömum orðum, það sem í raun og veru
varð alls ekki bundið í venjuleg orð. Að baki stendur hin persónulega
reynsla hins stórbrotna, en um leið auðmjúka anda, sem fann sig knúinn
af kærleika hins smurða til að flytja boðskapinn um hann út til allra
þjóða. Það sést glöggt á öllu, að „hann hefur ekki uppgötvað Jesú eða
upphugsað hann, heldur hefur Jesús fundið hann og hrifið hann á vald
sitt” (Wernle, bls. 183). Kristfræðilega séð má finna ýmislegt í kenningu
Páls sem var frumlegt í þeirrí grein, eins og um þátttöku hans í
sköpuninni og um samfélag lærisveinanna við Krist, svo ekki sé fleira
nefnt (sbr. Mack. J.Chr. bls. 74). En dýpst inni má finna hina sömu
sannfæringu um hinn krossfesta og upprisna drottin, sem var
frumsöfnuðunum allt í öllu, og sem þeir áttu allir sameiginlega, hvernig
sem þeir höfðu lært að kynnast honum.
3. Frekari þróun Kristfræðinnar
Jafnhliða og í áframhaldi af kenningu Páls um Krist má sjá aðra þróun að
verki. Má rekja hana sumpart í samstofna guðspjöllunum, þar sem finna
má ýmislegt, sem augljóslega er skýring guðspjallsritarans eða seinni
25