Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1985, Page 105
MÚLAÞING
103
ingar voru gramir yfir þessu. Blaðið „Norðanfari“ á Akureyri sagði að
slíkt mætti ekki koma fyrir aftur. Það ætti að vera ófrávíkjanleg skylda
Norðmanna að vera svo vel útbúnir með veiðarfæri, að síldin yrði ekki
drepin á þennan hátt, aðeins til skaða og engum að gagni.
í Eskifirði var líka mikið um síld um haustið, eftir að norsku fiski-
mennirnir voru farnir.
Verðið var hátt fyrir hina góðu haustsíld, allt að kr. 26.50 fyrir
tunnuna.
LANDNÓTAVEIÐIN
1880 - Tilraunin mikla
íslandsœði
Allt sem sagt var um haustsíldina við ísland benti til þess að hér
væru miklir ónotaðir möguleikar. Hver vildi ekki vera með og taka
sinn hlut af þessum allsnægtum? Snemma vetrar tóku margir kaupmenn
og útgerðarmenn í mörgum síldarbæjum að vinna að áætlunum um
Islandsferð næsta sumar. Stafangursfirmað Kphler keypti í janúar 1880
gufuskipið „Vigilant“, sem borið gat 1300 - 1400 tunnur af síld.1 Það
var áreiðanlega gert með flutninga á þágu veiðanna við Island í huga.
- Aðrir útgerðarmenn höfðu þegar á árunum 1870 - 1880 látið smíða
flutningagufuskip vegna síldveiðanna, meðal þeirra voru G. A. Jonasen
í Stafangri með járngufuskipið „Vaagen“, og Lehmkuhl í Bergen með
trégufuskipin „Nordkap“, „Axel“ og „Nordkyn".
Síldargufuskipin voru enn ekki fleiri en svo, að telja mátti þau á
fingrunum. Ekki eitt einasta var í Karmpy eða Haugasundi ennþá. En
mörg hundruð seglskútur voru stöðugt í förum í sambandi við síldina;
þær fluttu salt og tunnur norður til verstöðvanna, og komu aftur hlaðnar
saltsíld. Svo fluttu oft sömu fleytur síldina áfram til útlanda, eftir að
búið hafði verið um hana til útflutnings, og komu heim aftur með
kornfarm. Litlar einmastraðar jaktir voru lengi vel svo gott sem einar
um síldarflutningana. Á áratugnum eftir 1860 komu stærri jaktir til
sögunnar og eftir 1870 voru mestmegnis smíðuð enn stærri síldarskip,
tvímastraðir galíasar. Enginn efaði að þessar skútur væru einkar vel
fallnar til íslandsferða.
1 Karmsundsposten jan. 1880.