Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1993, Qupperneq 12

10
MÚLAÞING
Suður-Múlasýslu. Það fór einnig að fikxa sig vestur eftir Norðurlandi.
En 1845 voru 11 af 12 Antoníusum á Islandi í Suður-Múlasýslu einni.
Nú hefur mönnum með þessu nafni fækkað til muna, eru fjórir í þjóð-
skrá 1989, og nú aðeins einn í Suður-Múlasýslu (“Anti” á Berunesi).
Álaug er svolítið grunsamlegt nafn, og læðst hefur að mönnum sú
hugsun að í manntalinu 1703 hafi þarna orðið ritvilla. Þetta nafn er að
vísu einsdæmi og uppruni og aldur auðvitað óvís. Dugir lítt að giska á
merkingu. En 1703 er skráð Álaug Guðmundsdóttir 44 ára húsfreyja á
Randversstöðum í Breiðdal.
Asþrúður er mjög sjaldgæft, en hvergi nærri einsdæmi. Þrúður er hin
sterka og Ás- vísar trúlega til hinna gömlu guða. Nafnið kemur hvorki
fyrir í Landnámu né Sturlungu. Tvær íslenskar konur báru það 1703,
önnur í Húnavatnssýslu, hin var Ásþrúður Árnadóttir ómagi á Litla-
Sandfelli í Skriðdal, 15 ára gömul. Næstu aldir hjarði nafnið rétt aðeins,
en er nú horfið úr þjóðskiá.
Hið fornfræga nafn Eiríkur var hvergi algengara að tiltölu en í Suður-
Múlasýslu 1703, komst í annað sæti. Það var að vísu í þriðja sæti í
Skaftafellssýslu og 5.-6. í Norður-Múlasýslu. Var það lengi fram eftir al-
gengast um austanvert landið, og reyndar líka, er á leið, í Ámessýslu.
Ríkur merkti voldugur, og framan við það er þá áhersluforskeytið
e/=alltaf (sbr. eilífð) eða eldra *ein= sem einnig væri til áherslu. Eiríkur
er “sívoldugur” eða “einstaklega voldugur”, og kemur í líkan stað niður.
Heldur hefur dregið úr vinsældum Eiríks-nafns á síðari tímum, eins og
margra þeirra annarra sem eru fleiri atkvæði en tvö. í þjóðskrá 1982
voru alls 787 og nafnið í 44. sæti, en 1989 eru 832, þar af 81 sem heita
Eiríkur síðara nafni.
Forliðurinn Engil- er gamall í germönskum mannanöfnum. Þjóðverjar
hafa sett fram þá trúlegu skýringu, að hann sé sömu merkingar og þjóð-
arheitið Englar, en það fólk varð kunnugt á tímum þjóðflutninganna
miklu. Vom Englar taldir hafa dregið nafn sitt af því héraði í Slésvík
sem minnti á öngul í laginu. Englar voru oft nefndir í sömu andránni og
Saxar, og afkomendur þeirra Engilsaxar. Sumir nafnfræðingar halda að
fyrmefndur nafnliður eigi jafnvel skylt við Ing-, eða þeim að minnsta
kosti mglað saman, en það er önnur saga og ótrúlegri. Hitt er svo annað
mál, að menn gátu breytt Ingibjörg í Engilbjörg, eða Engilborg, en þá
voru þeir orðnir bærilega kristnir og höfðu heyrt getið um engla (sendi-
boða, æri) guðs. Og þá skulum við nema staðar við nafnið Engilbert.
Vafalaust hafa menn snemma skilið það svo, að sá væri bjartur sem
engill. Nafnið Engilbert er þó víslega eldra en Lilja til dæmis, en þar er