Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1993, Blaðsíða 101

MÚLAÞING
99
að hlífa honum við því að kenna okkur Bjössa að lesa. En tíminn leið og
ég var komin á 8. ár. Einhvern veginn hafði aldrei komist í verk að
kenna mér og þóttu nú síðustu forvöð. Var nú afráðið að ég gengi til afa
á hverjum degi um veturinn og bróðir minn, sem var ári yngri, annan
hvern dag. Afi las þá með hlífðargleraugum og stækkunargleri. Honum
tókst að kenna okkur að lesa og raunar líka að skrifa. Eg man að hann
var farinn að láta okkur skrifa stfla. Hann kenndi okkur líka að þekkja
orðflokkana og helstu beygingarreglur. Við lærðum líka marga sálma.
Stundum las hann fyrir okkur og lét okkur endursegja. Þegar ég var farin
að stauta, setti hann mér fyrir smágrein úr biblíunni, sem ég átti að
kunna daginn eftir. En það var ekki nóg að kunna. Hann athugaði alltaf,
hvort efnið var skilið. Kennslan fór fram í svefnherberginu (en svo mun
ævinlega hafa verið). Hann sat við skrifpúltið og lét okkur standa við
hlið sér, svo skrifuðum við, við langa borðið. Við þetta borð höfðu setið
margir merkismenn, en við systkinin 7 og 8 ára vorum síðustu nemend-
urnir hans. - Um vorið höfðum við náð aldrinum og áfanganum að verða
læs.
Ég hef reynt að lýsa öllu nákvæmlega vegna þess að við þessar að-
stæður dvöldu námssveinar á heimilinu tímunum saman og fermingar-
börn gengu til prestsins í tvo vetur. Auk þess dvöldu stundum á heimil-
inu vangefnir eða lítt gefnir unglingar, sem afi setti metnað sinn í að
kenna svo hægt væri að ferma þá.
Á Svalbarði voru öllu stærri húsakynni en líka meiri umsvif, fleira
vinnufólk og fleiri námssveinar.
Nú má spyrja: “Hvað kemur allt þetta maddömu Þórhildi við?” Jú, hér
er það, sem við finnum konuna bak við manninn, konuna, sem þarf að
finna rúm fyrir hvern mann og hvem hlut, konuna, sem sér um allar
þarfir fólksins; hefur yfirlit yfir matarbirgðir, þjónustu og fatnað, þrifn-
að, matseld, barnauppeldi, gestamóttöku, kirkjukaffi á messudögum og
alla verkstjórn innanhúss.
Á haustin fer fram heimaslátrun. Tveir til þrír pottar, þrjátíu til fimm-
tíu lítra, eru settir á hlóðir og soðnar fleiri tunnur af slátri, búnar til
rúllupylsur, sem ýmist eru reyktar eða saltaðar, ristar garnir og hreinsað-
ar og þær vafðar utan um lundimar, búnir til lundabaggar. Soðin kæfa,
sviðnir fætur og hausar sultaðir.
Á veturna er spunnið, prjónað, ofið og saumað.
Hver dagur allan ársins hring byrjar með því að taka upp eld og hita
eitthvað handa fólkinu. Kynt er með mó, hrísi og taði.
Það er engin “snyrting.” Vatnið er borið í bæinn. Koppur stendur við