Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1993, Blaðsíða 153

MÚLAÞING
151
þótt eigi hafi sótt stofnfund. Stofnendur teljast því 25 og allir fyrst og
fremst bamakennarar þótt sumir væru tvöfaldir í roðinu, kenndu líka í
unglingadeildum við bamaskólana. Athyglisvert er að engir eru frá Eið-
um eða Gagnfræðaskólanum í Neskaupstað. Sjálfsagt hefur fundurinn
ekki verið boðaður þeim. Síðar meir gerðust þó kennarar við þessa skóla
þátttakendur í félagsskapnum.
Nokkur munur var um þetta leyti gerður á barnakennurum og fram-
haldsskólakennurum, enda þótt störf þeirra sköruðust í unglingadeildun-
um. Sá munur minnkaði með skólalöggjöfinni 1946 þegar tveggja vetra
nám fór að bætast við fyrra skyldunám. Hér er sagt viljandi “fór að bæt-
ast við” því að nokkur tími leið í sveitum (býsna langur tími) og væntan-
lega líka í fámennum þorpum áður en unglinganám komst á. Skyldunám
unglinga eyddi ekki eldri og yngri deild á Eiðurn (sem samsvöruðu ung-
lingabekkjunum) fyrr en 1967, yngri deildin og hin 1982.
Enda þótt þessi stofnendaskrá sé ekki fyllilega raunhæf verður fundur-
inn að teljast vel sóttur. Á skránni eru kennarar úr 14 skólahverfum, þar
af 10 kennarar frá Seyðisfirði og Neskaupstað, 5 frá hvorum bæ, en eng-
inn úr 19 skólahverfum, þar af 8 af Héraði. Fáir kennarar munu hafa haft
kennararréttindi í þessum hverfum og raunar fáir réttindakennarar í öðr-
um farskólahverfum. Eðlilegt verður að teljast að réttindalausir menn
sæktu ekki kennarafund eða gengju í kennarasambandið. Þeir voru ráðn-
ir þegar aðrir fengust ekki og gegndu fæstir kennslustörfum lengi. Eg
veit aðeins um fimm réttindakennara í farskólahverfunum hér eystra um
þetta leyti, sjálfan mig, Laufeyju Guðjónsdóttur í Eiðaþinghá, Jón Ei-
ríksson í Vopnafjarðarsveit, Magnús Þórarinsson í Breiðdal og Guð-
laugu Sigurðardóttur á Völlum og stundum í Skriðdal. En þeir gátu verið
fleíri. í Múlasýslum voru að eg held um þetta leyti 30 skólahverfi og þar
af 21 með farskólaskipun, m.a. allt Hérað, því að ekki var kominn skóli
á Egilsstöðum 1944, þorp ekki farið að byggjast.
Þessi fundur og félagsskapur hafði tvenns konar tilgang. Annars vegar
voru hagsmunamálin, barátta fyrir þeim. Laun kennara voru lág og jafn-
an á eftir dýrtíðinni um þessar mundir, og það var hvort tveggja í senn,
stéttarlegt metnaðar- og hagsmunamál að starfið væri nokkurs metið.
Því fylgdu kaupkröfum oft krafa um lengra undirbúningsnám en kenn-
araskólinn veitti, en hann var aðeins þrír bekkir á þessum tíma og flestir
sem í hann komu með lítinn undirbúning, t.d. algengt tveggja vetra
framhaldsnám í héraðsskóla. Aðeins hluti af námsefni kennaraskólans
var sémám, hitt almennt gagnfræða- og menntaskólanámsefni. Eg komst
t.d. í annan bekk kennaraskólans á gagnfræðaprófi, hafði fimm vetra