Múlaþing: byggðasögurit Austurlands - 01.01.1993, Qupperneq 156

154
MÚLAÞING
þeim Skúli Þorsteinsson, vafalaust til að annast um stúss á væntanlegum
fundarstað, húsnæði fyrir fundinn, mat og gistingu.
A þessum fundi var mikið rætt um hagsmunamál, og í sambandi við
þau er þess að geta að kennarar eða skólastjórar réðu engu um þau,
höfðu hvorki samningsrétt né verkfallsrétt. Laun voru bæði klippt og
skorin af yfirvöldum, líklega Alþingi (launalög) fremur en ráðherrum.
En náttúrlega var kennurum ekki bannað að ræða þau mál sín á milli á
fundum og samþykkja tillögur og ályktanir um kjaramál og birta þær til-
lögur. Þeir máttu aðeins “brúka kjaft” og segja upp stöðum sínum.
Eftirfarandi tillaga var samþykkt í einu hljóði:
“Stofnfundur Kennarasambands Austurlands haldinn á Seyðisfirði 2.
og 3. september 1944 vill vekja athygli ríkisstjórnar og alþingis á því,
hve mikil hætta er í því fólgin, að nú þegar er orðin stórkostleg vöntun á
bamakennurum í landinu, og að stefnir allt að því að svo verði framveg-
is, nema því aðeins að kjör kennara verði tafarlaust bætt verulega. Fellst
fundurinn á, að una megi við umbætur þær, er felast í tillögum milli-
þinganefndar í launamálum og skorar fastlega á alþingi, að það sam-
þykki tillögur hennar, þegar á því þingi er nú situr.
Verði alþingi ekki við þessari áskorun, skorar fundurinn á S.Í.B. að
gangast fyrir því, að allir barnakennarar á landinu segi upp stöðum sín-
um svo fljótt sem verða má lögum samkvæmt. Þá leggur fundurinn á-
herslu á það, að ríkið greiði öll laun kennaranna.”
í fundargerðinni segir að tillagan hafi verið samþykkt í einu hljóði, og
sjálfsagt er það rétt. En umræður urðu talsverðar um hana, og ekki man
eg betur en að Karl Finnbogason talaði gegn uppsagnarhótuninni. Karl
var af þeim gamla skóla sem fordæmdi verkföll kennara, og hann var
sáttasemjari í vinnudeilum austanlands. Flann var framúrskarandi vel
máli farinn, rithöfundur góður, samdi m.a. landafræði fyrir barnaskóla
sem áður sagði. Landafræði Karls var útgefin mörgum sinnum og notuð
í barnaskólum frá 1908 og fram undir 1940. Karl var ljúfmenni og sam-
ræðusnillingur, gefinn fyrir skepnur og stundaði nokkuð búskap, sagði
það fara vel með kennslu - hvort tveggja hirðisstarf. Hann var skólastjóri
á Seyðisfirði 191 1-1945, átti aðeins ár eftir af nálægt 50 ára kennaraferli
er þetta var.
Svipað má segja um aðra þá skólastjóra og kennara sem þennan fund
sátu. Tuttugu þeirra af 25 gátu mælt starfsaldur sinn hér eystra í áratug-
um, einum og flestir fleiri. Margir þeirra leituðust við að koma upp ung-
lingadeildum í kauptúnum og tókst það með óeigingirni, ótöldum og
jafnvel ógreiddum vinnustundum, og þeir vörðu margir hverjir miklum