Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2004, Síða 233

231
verkefnavinnu og verkefnaskil í tölvum. Mary
Thorp (2002) telur að “Assessment offers
course designers an excellent arena in which
to introduce new technology because students
pay high quality attention to assessed elements
in course work”. Megin niðurstöður í skýrslu
Betty Collis og Marijk van der Wende (2002)
er að tölvunotkun sé orðin almenn í skólastarfi
eða eins og þau segja: “ICThas become part of
the blend of on-campus delivery” and “e-mail,
word-processing, PowerPoint and the Web lias
become standard as part of the teaching and
learning process(bls. 7)
Rannsóknin sem hér er fjallað um er hluti
af þriggja ára verkefni sem hófst haustið
2002 og kallast námUST. Verkefnið er
samvinnuverkefni þriggja háskóla, Háskólans
á Akureyri (HA), Háskólans í Reykjavík (HR)
og Kennaraháskóla íslands (KHÍ). Verkefninu
er stýrt af Rannsóknarstofnun KÍ og styrk af
Rannís. Megin markmið námUST er að skoða
áhrif UST á nám og kennslu í íslensku skóla-
kerfi. Hér verður fjallað um hluta verkefnisins
sem lítur að notkun UST í framhaldsskólum
og lögð áhersla á notkun nemenda og kennara
á UST og viðhorf þeirra til notkunarinnar
(sjá namust.khi.is). Hluti af niðurstöðunum
sem hér er fjallað um hafa birst í tveim
greinum í ráðstefnuritum sumarið 2002 (Ásrún
Matthíasdóttir, Michael Dal og Samúel Lefever,
2003a, Ásrún Matthíasdóttir, Michael Dal og
Samúel Lefever, 2003b) en hér er fjallað um
niðurstöður kennara og nemenda í samhengi.
Aðferð
Rannsóknin sem hér er fjallað um fór fram
haustið 2002 og voru þátttakendur kennara
og nemendur í 14 framhaldsskólum og einum
einkaskóla. Gagnasöfnun var rafræn og var
tölvupóstur nýttur til að biðja þátttakendur að
svara spurningalista sem var á vefsíðu sem
unnin var í Netumhverfinu Outcome (outcome.
is). I flestum spurningum var gert ráð fyrir
að þáttakendur krossuðu við eitt eða fleiri
svör og oftast var boðið upp á að skrifa eigið
svar undir möguleikanum “Annað”. Tvisvar
voru opnar spurningar þar sem svarendur
svöruðu með eigin texta. AIls voru spurningar
30 fyrir kennara og 28 fyrir nemendur. Fyrst
var þátttakendum sent rafrænt kynningarbréf
og síðan hófst gagnsöfnun í nóvember.
Rannsakendur höfðu ekki aðgang að netþjóni
þar sem gögnum var safnað og höfðu ekki
möguleika á að rekja svörin.
Netföng kennara og nemenda voru fengin í
samvinnu við stjómendur skólanna en ekki er
hægt að meta hversu margir af þátttakendum
fengu í raun tölvupóst með beiðni um þátttöku.
Flestir framhaldsskólar útvega kennurum og
nemendum skólanetfang en ekki er víst að þetta
netfang sé notað ef það er ekki nýtt markvisst
í kennslu og námi. Einnig er nokkuð um að
notuð séu önnur netföng til kennslu sem fylgja
kennslukerfum eins og WebCT, Angel eða
Blackboard. Einnig er hugsanlegt að nemendur
og kennarar vilji frekar nota sín eigin netföng
sem þeir hafa valið sér utan skólans.
Svarhlutfallið hjá kennurum var 47%, eða
423 svör af 906 sem könnunin var send til, en
heildarfjöldi framhaldsskólakennara á landinu
var 1320 haustið 2002. Konur voru 48% af
svarendum og karlar 52% sem að er svipað
hlutfall og er í kennarahópnum. Stór hluti
kennara (62%) var á aldrinum 41-60 ára,
32% voru 40 ára eða yngri og 6% voru eldri
en 60 ára.
Svarhlutfallið hjá nemendum var 24,5 %
eða 2093 af 8575 en nemendafjöldi í framhalds-
skólum landsins var 21.379 árið 2002. Flestir
nemendur voru á aldrinum 16-21 árs og
voru stúlkur 65% og drengir 35% sem er
skekkt úrtak miðað við að stúlkur voru 52%
og drengir 48% í framhaldsskólum landsins
árið 2002.
Spurningalistarnir tveir voru samdir
sérstaklega fyrir þessa rannsókn árið 2002
af höfundum þessara greinar og hjálpuðu
fimm nemendur við Kennaraháskóla fslands
við gagnasöfnunina. Stuðst var við tvo
spurningalista sem áður hafa verið notaðir í
rannsóknum hér á landi, annar spurningalistinn
var þróaður af Ásrúnu Matthíasdóttur til
að kanna viðhorf nemenda og kennara til
fjarnáms (Ásrún Matthíasdóttir, 1999) og
Tímarit um menntarannsóknir, 1. árgangur 2004