Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.1998, Blaðsíða 21

Mér fannst voða gott að geta bara verið hér og gleyma
öllu á meðan, geta bara verið í friði, x var svo indæl hún
tók mig í nudd með olíu. Þetta var bara voða notalegt
maður var allur ískaldur á fótunum af einhverju stressi,
þetta var allt mjög gott.
Uppsetning nálar
Konurnar tala stundum um kuldahroll. Þá eru oft greinileg
merki um kvíða og útlimir kaldir viðkomu og stundum er
þörf á að svæfingarlæknir skerist í leikinn til að setja upp
nál, ef ekki er lyfjabrunnur til staðar. Hitapoki og aukateppi
eru þá vel þegin, einnig nudd á fætur með jurtaolíu. Flestar
konur þiggja líka að hlusta á slökunarmúsik á meðan. Með
þessu er konunni boðin kvíðastillandi tafla. Æðar eru oft
rýrar og samandregnar og með þessu er verið að stuðla
að því að betur gangi að setja nál í konuna. Mikilvægi þess
að vel takist til með nálarísetningu strax í upphafi er
augljóst.
Þegar ég fékk þetta í fyrsta skipti þá var ekki sett þessi
framlengingarslanga eins og þið notið, það var þara dælt
þeint í, ég var mjög óhress með það, ég var þlá og marin
eftir það, ég hélt bara að þetta ætti að vera svona, vissi
ekki neitt ég var helaum á eftir, þetta var mjög slæm byrj-
un, ég kveið hræðilega fyrir næstu.
Reynslan
Konurnar voru sammála um að reynslan sem felst í því að
fá brjóstakrabbamein og eftirmeðferð í formi geisla, lyfja
eða hvorutveggja, fylgir þeim lengi á eftir og jafnvel það
sem eftir er ævinnar. Það kom greinilega í Ijós í samræðum
við konurnar að það kom þeim á óvart hvað líkamleg
þreyta og þróttleysi gat verið langvarandi.
Líkaminn var slakastur ári eftir að meðferð lauk, þá var
ég voða langt niðri andlega og líkamlega, ég ætlaði að fara
að vinna ári eftir að meðferð lauk, mér fannst ég þurfa að
sanna það fyrir sjálfri mér að ég væri komin yfir þetta en ég
bara gafst upp, líkaminn hann bara hafnaði þessu, ég
hætti að sofa, álagið var of mikið, ég hélt að krabbameinið
væri að byrja annarsstaðar í líkamanum.
Þeim fannst mikil hjálp í því að finna að haldið er áfram
að fylgjast með þeim eftir að meðferð lýkur.
Mér finnst það alveg nauðsynlegt, maður er eitthvað
svo óöruggur eftir að meðferð lýkur þá er maður bara
komin sjálfur á sitt ról, það vantar eitthvað, maður er í
lausu lofti, við fáum aldrei hvítan miða við sem fáum þenn-
an sjúkdóm, mér finnst mjög gott ef starfsfólkið minnir á
sig.
Starfsfólk
í apríl 1992 var byrjað að vinna eftir þessu breytta hjúkrun-
arformi. Um það bil hálfu ári seinna óskaði starfsfólkið eftir
því að fá fræðslu sem tengdist hjúkrun krabbameins-
sjúklinga. Samkomulag varð um að allt starfsfólk deildar-
innar að undanskildum læknum tæki þátt í námskeiði um
samskipti almennt og samskipti við mikið veika og deyj-
andi sjúklinga og aðstandendur þeirra. Tekið var mið af
Heaven, (1996) sem segir í tímaritsgrein að bent hafi verið
á mikilvægi þátttöku alls hópsins þegar um þjálfun í sam-
skiptum er að ræða. Námskeiðið fór fram með fyrirlestrum
og umræðum. ( seinni hlutanum var færni þátttakenda í
viðtalstækni metin og hæfni þeirra til að hjálpa viðmæl-
anda að tjá sig um vandamál sín og áhyggjur. Hver þátt-
takandi spreytti sig fyrir framan myndbandsupptökuvél og
var frammistaða hvers og eins metin af öllum hópnum.
Viðhorf hjúkrunarfræðinga
Þeir hjúkrunarfræðingar sem rætt var við voru allir sam-
mála um að þessi breyting á hjúkrun og stuðningi við
konur sem fá brjóstakrabbamein og eftirmeðferð væri
jákvæð. Þeir töldu mjög mikilvægt að tengjast konunni
snemma á þessu tímabili. Brýna nauðsyn töldu allir
hjúkrunarfræðingarnir vera á því að taka til athugunar þá
erfiðleika sem fylgja því fyrir konurnar að þurfa að ferðast
til Reykjavíkur til eftirlits og stundum meðferðar á þessu
erfiða tímabili. Endurtekinn aðskilnaður við fjölskylduna
gæti reynst konum erfiður á þeim tíma sem hún er í mestri
þörf fyrir stuðning og nærveru sinna nánustu. Veðráttan
átti þarna stóran þátt, ekki gætu konurnar alltaf treyst á
það að þær næðu heim áður en ógleði og önnur vanlíðan
færi að segja til sín. Hjúkrunarfræðingarnir sögðust finna
fullan skilning samstarfsmanna á því sem þeir væru að
gera. Þeir gætu gefið sér góðan tíma með sjúklingi sínum
án þess að fá það á tilfinninguna að þeir væru að svíkjast
undan skyldum við aðra sjúklinga.
Þegar kemur að því að lyfjagjöfin byrjar þá er einhver
annar tibúinn að taka að sér þá sjúklinga sem ég hef verið
að hugsa um þann daginn þannig að ég þarf ekki að vera
bundin yfir öðru.
Lokaorð
Með þessum greinaskrifum hefur vonandi tekist að koma
til skila hvernig starfsfólk handlækningadeildar FSA hefur
reynt að mæta betur þörfum þeirra kvenna sem greinast
með brjóstakrabbamein og fá krabbameinslyfjameðferð.
Hjúkrunarfræðingar eru í lykilhlutverki, þeir geta hjálpað
konunni að láta í Ijós óttann sem fylgir því að greinast með
krabbamein, að finna leiðir sem auðvelda og draga úr
andlegri og líkamlegri vanlíðan og síðast en ekki síst að
finna tilgang í lífinu og setja sér markmið. Á síðustu tuttugu
árum hafa miklar og jákvæðar breytingar átt sér stað í
hjúkrun krabbameinssjúklinga. Enn er mikið starf óunnið
hér á FSA og er sú breyting sem hér um ræðir aðeins hluti
af því starfi sem bíður þeirra sem sinna krabbameinssjúk-
lingum. Á síðustu árum hefur göngudeildarþjónusta aukist
í miklum mæli og hefur það verið af hinu góða bæði fyrir
þá sem þurfa á þjónustunni að halda og þá sem hana
21
Tímarit Hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 74. árg. 1998