Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.1998, Page 37

umhyggju, fræðslu, aðbúnað, meðferð við heilsufars-
vanda, meðferð við félagslegum vanda o.fl. (Valgerður
Jónsdóttir, 1996). í staðhæfingalista (NHP) eru skoðað-
ir sex kaflar um andlega og líkamlega líðan. Hér verður
tekið dæmi um einn kafla sem snertir andlega líðan.
Andleg líðan
Það er allt svo niðurdrepandi
Ég kann ekki lengur að njóta lífsins
Það fer allt í taugarnar á mér
Dagarnir ætla aldrei að taka enda
Ég missi oft stjórn á skapi mínu þessa dagana
Mér finnst ég vera að missa stjórn á lífi mínu
Áhyggjur halda fyrir mér vöku á næturnar
Mér er lífið einskis virði
Þegar ég vakna er ég niðurdregin/n og kvíðafull/ur
(Magna Birnir 1994).
35.0
30.0
Það er allt svo Þegar ég Mér er IITið Dagarnir ætla Mér finnst ég
niöurdrepandi vakna er ég einskis viröi aldrei aö taka vera aö rrissa
niöurdregin(n) enda stjórn á lifi mriu
og kviöaf ull(ur)
Mynd 1 - Andleg liðan I
Við komu á Kristnes eru yfir 25% svarenda daprir og
um 30% finnst dagarnir vera langir. Líðanin batnar
umtalsvert við dvöl á Kristnesi og helst nokkuð góð eftir að
heim er komið. Skoðun þessara öldruðu einstaklinga um
hvers virði þeim finnst lífið vera þreytist mikið í dvölinni og
meta þeir lífið mun meira eftir dvöl á Kristnesi (mynd 1 og 2).
Mér finnst allt Áhyggjur halda Ég kann ekki Þaö fer aHt í Ég rrissi oft
erfitt fyrir mér vöku lengur aö njóta taugarnar á stjórn á skapi
á næturnar Iffsins mér mínu þessa
dagana
■ 1. mat
■ 2. mat
□ 3. mat
Mynd 2 - Andleg líðan II.
Um og yfir þriðjungi þessa fólks líður illa andlega. En líðan
þeirra batnar meðan á dvöl stendur og helst sá bati eftir
að heim er komið. Til þess að skoða geðheilsu hjá
öldruðum einstaklingum er mikilvægt að fá fram hvaða
augum þeir Ifta sjálfa sig og hvort þeim finnist lífið hafa
haft tilgang. Það er lífsspursmál hvort fólk finnur tilgang
með Iffi sínu og þá hvernig.
Ekki er unnt að leggja listann fyrir einstaklinga sem
þegar hafa greinst með minnistap en finna verður aðra leið
til að meta lífsgæði þeirra, t.d. með minnisprófum, við-
tölum við aðstandendur og með því að skoða hegðun
skjólstæðinganna og atferli.
Staðhæfingalistinn virðist vera gott hjálpartæki við að
greina þætti sem helst er ekki talað um t.d. einmanaleika,
þunglyndi og það að vera þyrði á öðru fólki. (Valgerður
Jónsdóttir, 1997).
Áhugavert væri að gera svipaða könnun eftir eitt til tvö
ár og bera saman þær niðurstöður við niðurstöður þes-
sarar könnunar.
Mat sjúklinga á þjónustu öldrunarlækningadeildar
Þegar starfsemi fyrsta ársins var að Ijúka útþjó verkefnis-
stjóri spurningalista með hliðsjón af öðrum spurningalist-
um sem höfðu verið lagðir fyrir sjúklinga, bæði á Landspít-
alanum og í Noregi. Reynt var að byggja spurningar þann-
ig upp að þær gæfu miklar upplýsingar til starfsfólks Krist-
ness varðandi umhyggju, fræðslu, upplýsingar við komu,
meðferð við heilsufarsvanda, lausn á félagslegum vanda,
hvort dvölin á Kristnesi hefði gert gagn og athugað var
hvort þjónusta hafði verið aukin eftir heimkomu. Listinn var
sendur til 43 einstaklinga sem legið höfðu á öldrunarlækn-
ingadeild frá opnun um haustið 1995 til hausts 1996 og
svöruðu 26 einstaklingarlistanum. Hér verða tekin dæmi
um svör (mynd 3).
Mynd 3 - Gerði dvölin á Kristnesi gagn?
Það er áhugavert að sjá að 20 einstaklingar telja að
dvölin hafi bætt andlega líðan sína. 15 skjólstæðingar telja
að sjálfsbjargargeta hafi aukist í verunni á Kristnesi og 23
skjólstæðingar telja að dvölin hafi bætt líkamiega líðan.
Greinilegt er að sjúkraþjálfun gegnir mikilvægu hlutverki í
dvölinni. Haft er eftir M. Lorensen (1994) að endurhæfing
37
Tímarit Hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 74. árg. 1998