Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.02.1998, Blaðsíða 69

Auk þess eru læknalög (nr. 53, 1988) gjarnan höfð til hliðsjónar ef heil-
brigðisstarfsfólk á í hlut og í 28. grein þeirra segir að áminning skuli vera skrifleg
og rökstudd og enn fremur:
Það telst óhæfa í læknisstarfi þegar læknir uppfyllir ekki þau skilyrði sem
krafist var þegar hann fékk lækningaleyfi, t.d. vegna heilsubrests sem geri hann
lítt hæfan, óhæfan eða jafnvel hættulegan við störf vegna vímuefnaneyslu eða
vegna þess að hann hafi kynnt sig að alvarlegu hirðuleysi eða ódugnaði í störf-
um.
Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga óskaði sl. vor eftir upplýsingum um
starfsreglur Landlæknisembættisins um aðgerðir heilbrigðisstofnana og Land-
læknisembættisins gagnvart heilbrigðisstarfsfólki sem er grunað um brot í
starfi. Eftirfarandi svar er ritað 22. 4. 1997 og undirritað af Ólafi Ólafssyni, land-
lækni, og Vilborgu Ingólfsdóttur, yfirhjúkrunarfræðingi:
Almennar starfsreglur um aðgerðir heilbrigðisstofnana og Landlæknis-
embættisins gagnvart heilbrigðisstarfsfólki sem grunað er um brot í starfi eru:
1) Kanna eins ítarlega og kostur er hvort um brot geti verið að ræða.
2) Ræða við viðkomandi starfsmann um meint brot.
3) Skoða þörf/möguleika á að breyta vinnufyrirkomulagi eða leysa heitbrigðis-
starfsmann frá störfum með öryggi sjúklinga/skjólstæðinga í huga.
4) Leiðbeina starfsmanni hvar hann getur mögulega leitað sér hjálpar til að
takast á við þann vanda sem grunur um brotið byggir á.
5) Styðja starfsmann og leiðbeina honum hvar hann getur leitað sér stuðnings.
6) Fylgjast með starfsmanni m.t.t. þess hvort hann hefur náð tökum á vandan-
um sem leiddi til grunsemda um brot í starfi.
7) Upplýsa starfsmann ef nauðsynlegt er talið að vísa þurfi málinu til aðila utan
heilbrigðisþjónustunnar, s.s. lögreglu, barnaverndaryfirvalda.
Brot sem heilbrigðisstarfsmaður getur hugsanlega verið grunaður um eru
margvísleg. Fer það eftir meintu broti og eðli málsins í heild hvernig brugðist er
við í hverju tilviki.
í þessu bréfi hefur verið lýst í megindráttum almennum starfsreglum sem
Landlæknisembættið telur að heilbrígðisstofnanir og eða Landlæknisembættið
eigi að fylgja.
Hvar er hjálp að fá?
Ef starfsmanni finnst á einhvern hátt brotið á sér í starfi er eðlilegt að hann leiti
aðstoðar stéttarfélags síns. Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga veitir hjúkrunar-
fræðingum sem eru ósáttir við meðhöndlun sem þeir hafa fengið á vinnustað,
t.d. með áminningu, aðstoð sem felst fyrst og fremst í því að kanna hvort allra
formsatriða sé gætt. Þannig er reynt að standa vörð um réttarstöðu starfs-
mannsins. Það kemur til kasta formanns og hagfræðings félagsins að þjónusta
hjúkrunarfræðinga sem þannig er ástatt um og fyllsta trúnaðar er gætt. Kannað
er hvernig í málinu liggur og hvort rétt hafi verið staðið að áminningunni af hálfu
stofnunarinnar. Reynist svo ekki vera sendir félagið bréf til forstöðumanns
stofnunarinnar þar sem þess er krafist að áminningin sé dregin til baka. Reynt
er að greiða þannig úr málum að aðilar sætti sig við niðurstöðuna.
Hvenær á áminning við og hvenær
ekki? Tilbúin dæmi:
• Hjúkrunarfræðingur tók til sprautur fyrir
fleiri en einn sjúkling á sama bakkann.
Við lyfjagjöfina ruglaðist hann á spraut-
unum þannig að sjúklingur sem var veill
fyrir hjarta fékk andnauð af röngu lyfi.
Við það áttaði hjúkrunarfræðingurinn
sig á að hann hafði gert mistök. Hann
kallaði strax á lækni sér til aðstoðar,
sjúklingurinn fékk viðeigandi meðferð
og leið fljótlega betur. Atvikið var rætt á
deildinni og metið svo að hjúkrunar-
fræðingurinn hefði brugðist faglega við
aðstæðum og ekki talin þörf á áminn-
ingu.
• Á stofnun einni fór stjórnandi í leyfi án
þess að staðgengill væri settur í hans
stað. Meðan á leyfinu stóð þótti yfir-
stjórnendum stofnunarinnar ástæða til
að manna stöðu stjórnandans og
gerðu það. Þegar stjórnandinn sneri til
baka úr leyfinu var hann ósáttur við
ráðstöfunina og fannst starfsmaðurinn
hafa farið út fyrir sinn starfsvettvang
með því að gegna störfum fyrir sig.
Hann kallaði starfsmanninn fyrir, ávítaði
hann og sendi honum jafnframt skrif-
lega áminningu. Áminningin var rök-
studd með ýmsum dæmum sem áttu
að sýna lélega frammistöðu. Flest
dæmin var þó hægt að túlka á mis-
munandi hátt og báru vott um per-
sónulega óvild stjórnandans í garð
starfsmannsins. Starfsmaðurinn mat
stöðuna þannig að yfirmaðurinn væri
hættulegur maður, kærði sig ekki um
að vinna undir hans stjórn og sagði
upp.
• Hjúkrunarfræðingur einn hafði um
nokkurra ára skeið átt erfitt með að
hafa hemil á áfengisneyslu sinni. Hann
var óstundvís og oft frá vinnu, sérstak-
lega um og eftir helgar. Deildarstjórinn
ræddi ítrekað við hann um tíðar brott-
vistir og ýmislegt í fari hans sem benti
til óreiðu og spurði hvort eitthvað væri
að sem hægt væri að hjálpa honum
með. Þar sem hjúkrunarfræðingurinn
hélt uppteknum hætti var málinu vísað
til forstöðumanns sem kallaði hann fyrir.
í kjölfar þess fékk hann skriflega áminn-
ingu. Hjúkrunarfræðingurinn var nú
fluttur til í starfi þar sem hægt var að
hafa betra eftirlit með störfum hans.
Enn hafði hann enga innsýn í vanda
sinn og á endanum var honum sagt
upp störfum við stofnunina og land-
læknir beðinn að fjalla um mál hans.
Landlæknir áminnti nú hjúkrunar-
fræðinginn og bað hann að íhuga vel
þann möguleika að fara i áfengismeð-
ferð. Hjúkrunarfræðingurinn var frá
vinnu um skeið og á þeim tíma gerðist
ýmislegt í einkalífi hans sem leiddi til
þess að hann gerði sér grein fyrir
vandamáli sínu og var tilbúinn að takast
á við það. Að fengnum bata fékk hann
aftur starf á sínum gamla vinnustað.
Tímarit Hjúkrunarfræðinga • 1. tbl. 74. árg. 1998
69