Ráðunautafundur - 15.02.1991, Blaðsíða 70

-62-
er veitt ríkisframlag á framræslu og ræktun þar sem um endurbætur á fyrri ræktun
er að ræða.
VIÐHALD OPINNA SKURÐA - NÝIR MÖGULEIKAR
í ljósi þess að tún ættu nú að vera nægjanlega stór víðast hvar, breytast áherslur
þannig að í stað nýbrots á landi með tilheyrandi framræslu kemur viðhald þeirrar
ræktunar og framræslu sem fyrir er. í reynd hefur yfirgnæfandi meirihluti þeirrar
framræslu sem átt hefur sér stað á síðustu árum verið bundinn við dýpkun og
lagfæringar á eldri skurðum eða þá að skurðum er bætt í það land sem þegar er
ræktað.
Þróun í framræslu hérlendis hefur orðið á þann veg að opnir skurðir eru ríkjandi
aðferð. Þó að víða hafi e.t.v. verið um of einhliða notkun þeirra að ræða hefur
reynslan þó sýnt, að ekki verður hjá því komist að þeir gegni meginhlutverki við
þurrkun lands. Þess má jafnframt geta að á seinni árum hefur bæði í Noregi og
Svíþjóð verið farið meira út í notkun opinna skurða við framræslu mýrlendis á
norðlægum slóðum.
Einn galli við opna skurði er, að víða endast þeir í takmarkaðan tíma og viðhald
þeirra verður því að vera talsvert og nokkuð reglubundið. Þótt margir þeirra sem fást
við viðhald og lagfæringar á eldri skurðum hafi náð góðum tökum á þeirri vinnu, er
full ástæða til að leita nýrra leiða í því efni, ekki hvað síst þegar mestallur nýgröftur
er úr sögunni. Eitt af því sem vekur áhuga á þessu sviði er sk. skurðfræsari, sem á
síðari árum hefur verið þróaður í Frakklandi aðallega til að lagfæra skurði og
vatnsrásir meðfram vegum. Sú gerð skurðfræsara sem staðnæmst hefur verið við og
hér gæti hentað er vökvaknúinn haus með ..karbít" tönnum. Haus þessi er festur
framan á arm skurðgröfu og blæs hann uppgreftrinum upp á spilduna, þar sem hann
dreifist á 10-30 m breiða ræmu. Ef einungis er um fremur lítinn uppmokstur að ræða
ætti ekki að þurfa að jafna til á eftir. Afköst við hreinsun eru mjög mikil eða allt
að 1 km á klst. við bestu aðstæður, auk þess sem oftast er mikill kostur að losna við
uppgröftinn strax inn á spilduna, gróður sem fyrir er ætti að þola örþunnt lag án þess
að til endurvinnslu komi. Fræsarinn er rúmlega 2 tonn og þarf um 120-140 ha mótor
til að knýja hann. Á flestar gerðir af skurðgröfum þarf því auka mótor vegna
fræsarans. Hægt er að hreinsa skurði sem eru rúmlega 2ja metra djúpir. Ef taka
þarf mikið efni getur þurft fleiri en eina yfirferð. Þó að enn séu örfá tæknivandamál
óleyst varðandi þessa aðferð virðist hér vera álitlegur kostur á ferðinni við breyttar
aðstæður varðandi framræslu og viðhald opinna skurða. Sá galli fylgir fræsaranum