Ráðunautafundur - 15.02.1991, Qupperneq 129

-121-
RÁÐUNAUTAFUNDUR 1991
Búfjárkynbætur. Nokkur atriði úr þróun fræðanna á síðari árum
Jón Viðar Jónmnndsson
Búnaðarfélagi Islands
og
Emma Eyþórsdóttir
Rannsóknastofnun landbúnaðarins
INNGANGUR
í erindi þessu er ætlunin að reyna að bregða ljósi á nokkur atriði í þróun þekkingar í
kynbótafræði búfjár á síðustu árum. Rétt er að minna á það í upphafi, að
kynbótafræði byggist fyrst og fremst á tveimur undirstöðugreinum; erfðafræði og
tölfræði. Á báðum þessum sviðum hafa á átt sér stað örar framfarir og komið fram
ýmis ný þekldng og tækni, sem farið er að beita í hagnýtum búfjárkynbótmn. Einkum
skal bent á að hraðfara þróun í tölvutækni hefur leitt til mikilla framfara í
kynbótafræði, sem byggir öðru fremur á flóknum útreikningum.
Erindinu verður tvískipt. í fyrri hluta þess verður fjallað um viðhorf og þróun í
almennri kynbótafræði en í þeim seinni verður vikið að erfðatækni og þeim
möguleikum sem þar virðast geta verið í augsýn eða eru til umræðu.
Á síðari árum hafa komið út mörg aðgengileg rit sem veita gott yfirlit á þessu
sviði. Ekki verður hér látinn fylgja nákvæmur heimildalisti um tilvitnaðar greinar
vegna þess hve þær eru margar en aðeins getið nokkurra yfirgripsmikilla safnrita, sem
aðallega hefur verið stuðst við.
Markmið búfjárræktar er ætíð að breyta þeim búfjárstofni sem unnið er með á
æskilegan hátt. Þess vegna er nauðsynlegt að vita nákvæmlega hvers óskað er.
Væntanlegar framfarir vegna úrvals má meta með eftirfarandi formúlu:
AG = (i raA )/ L
þar sem A G mælir árlega breytingu, i mælir staðlaðan úrvalsstyrk, r öryggi úrvalsins,
oA breytileika þess sem valið er fyrir og L mælir ættliðabil. Öll umræða sem hér fer á
eftir, fjallar um það á hvem hátt það er í okkar valdi að hafa áhrif á eða breyta þeim
stærðum sem þarna em nefndar til að auka árangur starfsins. Eins og fram kemur þá
em þessar stærðir hver annarri háðar, þannig að breyting í einni kallar oft á öndverða
breytingu á annarri.