Ráðunautafundur - 15.02.1991, Qupperneq 155

-147-
öðru lagi við framleiðslu á nautkálfum fyrir nautastöðvar. í BandarQqunum mun rnn
helmingur nauta sem koma til notkunar vera til orðinn við fósturvísaflutninga.
Nýtingarmöguleikar fósturvísaflutnmga hafa aukist verulega eftir að mögulegt varð að
samstilla gangmál og framkalla fjöldaegglos með hormónagjöf. Kostnaður við nýtingu
á þessari tækni er hins vegar það mikill að allar rannsóknir í nautgriparækt sýna að
ræktunarávinningur getur aldrei greitt þann kostnað nema við framleiðslu á nautum.
Þessi tækni leiddi til þróunar á MOET ræktunarkjörnum. Þar er komið upp eins
og áður er nefnt sterkum kjarna úrvalsgripa sem er framræktaður með ströngu úrvali
og fjöldaegglosi og flutningi á fósturvísum beitt til að auka úrvals- og
prófunarmöguleika. Eitthvað mun um að slíkir kjarnar séu til orðnir í nautgriparækt í
Evrópu. Fræðilegir útreikningar hafa sýnt að ávinningur þessarar ræktunartækni á að
geta orðið enn meiri við ræktun sauðfjár og holdanauta en hjá mjólkurkúm. Ætla má
að ávinningurinn standi í raun nokkuð í öfugu hlutfalli við náttúrulega frjósemi hjá
viðkomandi tegund. í svínarækt er ávinningur því mun minni enda segir Nicholas,
höfundur hugmynda um MOET, að með þessari ræktimaraðferð sé í raun verið að
breyta kúnni í gyltu. Stærsti annmarkinn á að nýta sér til fulls möguleika þessarar
ræktunartækni er sú aukning í skyldleikarækt sem óhjákvæmilega fylgir þessu
ræktunarskipulagi.
Flutningur frjóvgaðra eggja á milli einstaklinga er einnig forsenda góðrar nýtingar
á ýmsum öðrum erfðatækniaðferðum á komandi árum. Framfarir við öflun eggja til
notkunar í þessum tilgangi hafa því mikla þýðingu. Þar hefur verið þróuð tækni til að
þroska eggbú úr sláturgripum í rannsóknastofum til slíkra nota.
SKIPTING FÓSTURVÍSA (KLÓN)
Mögulegt er nú að skipta fósturvísum og framleiða þannig klón, þ.e. einstaklinga sem
eru erfðafræðilega eins. Yfirleitt eru notaðir fósturvísar á 8-16 frumu stigi og hafa
fengist 4-8 lifandi kálfar í tilraunum með nautgripi. Algengast mun þó að kljúfa
fósturvísa einu sinni og framleiða þannig eineggja tvíbura. Hugmyndir eru uppi um að
framleiða enn fleiri einstaklinga út frá sama fósturvísi með ræktun fósturfruma
(embryo stem cells) og flutningi frumukjama úr þeim yfir í eggfrumur sem lq'aminn
hefur verið fjarlægður úr. Fyrir þróun þessarar tækni skiptir vemlegu máli að geta
safnað eggjum úr sláturgripum og fá þannig ódýr egg.
Þessi aðferð mun líklega fyrst og fremst vera áhugaverð til að framleiða gripi til
notkunar í skipulögðum tilraunum. Búnar hafa verið til margs konar