Ráðunautafundur - 15.02.1991, Qupperneq 160

-152-
mikilla breytinga í erfðabreytileika í stofninum, að stuðlar sem notaðir eru til að meta
árangur breytist.
Flutningur erfðavísa er tilviljunarkenndur, þannig að hver einstaklingur sem hefur
tekið upp nýjan erfðavísi er í reynd sérstök arfgerð og þarf að prófast sérstaklega. Því
þarf fyrst að prófa alla einstaklinga sem bera nýtt gen og velja meðal þeirra. Aðferðir
til að stýra því hvar nýja genið lendir geta samt í framtíðinni einfaldað þetta vandamál.
Ætla má að í upphafi sé aðeins tiltölulega lítið hlutfall þeirra áhugavert til frekari
prófunar.
Þá er á það bent að hjá hluta af þeim einstaklingum sem bera framandi gen komi
í ljós að í arfhreinu formi sé erfðavísirinn deyðandi. Út frá fenginni reynslu er þessi
áhætta talin um 10 %. Til að rækta upp stofn gripa til prófunar á nýjum erfðavísi þurfi
því að byrja á að framrækta stofn arfhreinna einstaklinga. Þetta krefst æxlunar við
þaulræktaðasta hluta stofnsins til fram komi búfjárstofn sem ræktendur hafi almennan
áhuga á í framtíðinni. Ljóst er því að hér er um gífurlega kostnaðarsamt verkefni að
ræða. Nýlega hefur Ina Hoeschele reynt að leggja mat á hugsanlegan kostnað við að
framleiða naut með þessum aðferðum sem hefðu það mikil áhrif að þau væru verð
notkunar. Hennar mat er að slíkur gripur muni kosta á bilinu hálfa til tíu miljónir
dollara. Á það hefur því verið bent að hér sé bæði um langtímaverkefni að ræða og
verkefni sem bundin séu gífurlegri áhættu. Þess vegna verði fyrirtæki sem fari út í
slíka framleiðslu að tryggja sér einkaleyfi á notkun gripanna að prófun lokinni. Hvaða
afleiðingar það hefur á skipulag ræktunarstarfs í framtíðinni virðist erfitt að meta. C.
Smith virðist helst hallast að því að hér sé um þaö stór verkefni að ræða að þau verði
tæpast unnin nema af félögum sem hafi í upphafi tryggan ríkisstuðning. Hann bendir
einnig á þá hættu sem felist í að einkafyrirtæld gætu sett slíka gripi á markað áður en
þeir væru nægjanlega prófaðir vegna vankanta. Þá leggur hann áherslu á að slíkt starf
megi í raun ekki trufla hefðbundna ræktun í stofninum á meðan prófun stendur yfir og
að sá möguleiki sé ekki útilokaður að nýir erfðavísar endist ekki að eilífu.
Ekld verður hjá því vikist að benda á að í þessum málum getur almenningsálit
haft veruleg áhrif á þróun á komandi árum. Hér er bæði um að ræða siðferðileg
viðhorf til þess sem leyfist og sjónarmið um „ónáttúrulega" hluti. Bent er á að viðhorf
almennings virðist yfirleitt mun jákvæðara til beitingar á þessari tækni á lægri þrepum
þróunarinnar en hjá lifandi dýrum. En þá er einmitt bent á að lausn felst oft í
samkeppni á milli tveggja leiða á þessum tveim þrepum.
Breytingar á hinni lifandi náttúru sem er tO orðin vegna þrótmar um miljarða ára