Ráðunautafundur - 15.02.1991, Qupperneq 181

-173-
er hitað með jarðhita. Þeir framleiðendur sem vilja ekki fá kynþroska í laxinn
fengju hrogn sem gerð væru ófrjó með þrýstilosti.
B. íslenskan laxastofn til hafbeitar. Mikilvægt er að fá stofn með hraðan vöxt og
góðar endurheimtur. Ekki er fullljóst hvort velja skuli fyrir snemmbúinn eða
síðbúinn kynþroska. Ófullkomin gögn benda til mikilla affalla á laxinum á örðu
ári í sjó. Verði þetta staðfest er sennilega betra að fá laxinn til baka eftir eitt
ár í sjó heldur en eftir tvö ár í sjó, jafnvel þótt tveggja ára sjóganga gefi tvöfalt
þyngri lax en eins árs sjóganga. í þessu tilfelli er vænlegast að þróa hafbeitar-
stofn sem skilar sér sem 3,5-4,0 kg lax eftir eitt ár í sjó. Núverandi þyngd á
hafbeitarlaxi eftir eitt ár í sjó er 2,2-3 kg eftir aðstæðum. Með góðri eldis- og
sleppitækni ásamt markvissum kynbótum ætti ofangreint takmark að nást. Þetta
ásamt hugsanlegri aukningu í endurheimtum gæti aukið arðsemi í hafbeit um
meira en 50% á skömmum tíma.
C. Norskur laxastofn til eldis. Halda verður áfram að kynbæta norsku laxastofnana.
Þeir komu til íslands á árunum 1984-1986 og hafa ekki verið kynbættir með
skipulögðum hætti síðan þá. Verði það ekki gert staðna þeir og einnig er hætt
við skyldleikarækt ef ekki er að gætt. Kynbótum lýkur aldrei.
D. íslenskur bleikjustofn til eldis. Bleikjueldi er mjög lofandi sem framtíðargrein
ef kynbótum og markaðsmálum er sinnt á réttan hátt áður en hafin er mikil
framleiðsla. Gildi kynbóta í bleikjueldi er ekki síðra en fyrir lax.
Auk ofangreinds er rétt að athuga með kynbætur á sjóbirtingi og regnbogasilungi
ef áætlað er að auka framleiðslu á þessum tegundum.
LOKAORÐ
Almennt má segja að vafasamt sé að ætla að vera í fiskeldi án markvissra kynbóta
á þeim tegundum sem aldar eru. Kynbætumar kosta talsvert en sá kostnaður á að
skila sér með bættri arðsemi framleiðslufyrirtækjanna. Mikilvægt er að reyna að meta
arðsemi kynbótanna áður en þær hefjast. Þetta getur reynst erfitt því yfirleitt vantar
upplýsingar sem ekki fást fyrr en kynbæturnar hefjast. Þá þarf að reikna út arðsemi
kynbótanna fyrir hverja tegund þegar komin er reynsla á hversu miklum árangri þær
skila. Markmið og leiðir í kynbótum þarf að endurskoða reglulega af hagsmunaaðilum
í fiskeldinu (framleiðendum og markaðsaðilum) og fagmönnum á kynbótasviðinu.
Líklegt er að þróað verði eldi á mörgum nýjum fisktegundum og öðmm
sjávardýmm á næstu ámm og áratugum. Könnun á möguleikum til kynbóta og
skipulögð kynbótastarfsemi ætti að vera fastur þáttur í þróun allra nýrra eldistegunda.