Ráðunautafundur - 15.02.1991, Qupperneq 193

-185-
mæla með að ræktun með tilliti til kjötframleiðslu nautgripa hljóti að beinast að
umræðu um val á holdanautakynjum til einblendingsræktar.
Ljóst er að þeim innflutningi Galloway nautgripa sem nú hefur staðið á annan
áratug er senn lokið. Áætlun er um að stofninn verði fluttur á meginlandið á þessu
ári með flutningi á frjóvguðum eggjum úr kúnum í Hrísey í kýr í landi. Þeim kálfum
sem þannig verða til verður síðan safnað í hjarðir í landi þar sem varðveisla og
framræktun stofnsins fer fram. Um leið er ætlunin að fá dágóðan hóp nautkálfa sem
til verður við þennan flutning sem tekinn yrði til uppeldis á Uppeldisstöðinni. Þar
eiga að fást möguleikar til meira úrvals á milli gripa en mögulegt hefur verið í
Einangrunarstöðinni. Þau naut sem valin verða úr hópnum til sæðistöku eiga því að
hafa nokkra úrvalsyfirburði. Úr þessum nautum á síðan að safna verulegu magni
sæðis sem notað yrði. Þar sem ekki er um framræktun í einblendingsræktinni að
ræða er hægt að miða að umtalsverðri notkun á einstökum nautum. Þessir gripir
koma því væntanlega mjög til að móta eðli þeirra gripa sem aldir verða til
kjötframleislu hér á landi að þrem til fjórum árum liðnum.
Eðlilegt er um leið að velta fyrir sér hvað eigi að taka við í þessari ræktun.
Margir eru þeirrar skoðunar að vandalaust sé að finna önnur holdanautakyn sem henti
betur til einblendingsræktar hér á landi en Galloway kynið gerir. Þess vegna virðist
full ástæða til að huga að innflutningi á nýjum holdanautakynjum til prófunar.
Framræktun á holdanautakyni hér á landi sýnist lítið raunhæfur kostur þar sem
þröngur stofn hlýtur ætíð að vera til staðar.
Ljóst er að enginn grundvöllur er til prófunar á mörgum kynjum hér á landi. í
raun er þörf á í upphafi að gera sér fulla grein fyrir á hvern veg innflutningi verði
háttað. Miklu máli skiptir hvort leyft verði að nota í landi sæði úr nautum sem eru
til orðin við flutning frjóvgaðra eggja til landsins eða hvort framrækta þurfi eina
kynslóð gripa í einangrun áður en til notkunar kemur. Verði fyrri leiðin möguleg
virðist einsýnt að meiri möguleikar skapist til prófunar og aðeins yrði stefnt að því að
flytja inn úrval frjóvgaðra eggja með átta til tíu ára millibili og nota sæði úr þeim
nautum sem þá yrðu til á því árabili sem liði á milli. Þurfi hins vegar að vinna eftir
síðari leiðiimi er ljóst að árangur verður mun breytilegri og minni og kostnaður miklu
meiri. Vegna þess hve innflutningur byggir á fáum einstaklingum verður ætíð að gera
ráð fyrir .stofnunaráhrifum" (founder effect), sem leiða til þrengingar á erfðabreytileika
og minni úrvalsmöguleika enn ella.
Við ákvörðun á því hvaða kyn megi ætla að séu forvitnileg til notkunar hér á
landi má mikið styðjast við erlendar samanburðartilraunir sem gerðar hafa verið á