Ráðunautafundur - 15.02.1991, Qupperneq 239

-231
Náist þessi markmið eins og þau eiga við í hverju tilviki fyrir sig eykur
hrossabúskapurinn augljóslega þjóðarframleiðsluna. Hvað fslendinga varðar er gjald-
eyrisöflun við útflutning hrossa sérlega mikilvæg.
Áður en endanlegt kynbótamarkmið er sett í hrossarækt þyrfti að reikna út
hagfræðilega þýðingu hvers eiginleika fyrir sig. í dag skortir okkur ýmis gögn til að
þetta sé unnt í íslenskri hrossarækt en við mótun kynbótamarkmiðsins hljótum við að
taka verulegt tillit til markaðsmála erlendis. Vegna þess að þróunarmöguleikar
hrossaræktar sem atvinnugreinar felast fyrst og fremst í nær ótæmandi markaðsmögu-
leikum í útlöndum nái íslenski hesturinn hylli sem sporthestur. Það næst ekki nema
með kröfuharðri ræktun á glæsihrossum hér á landi, markvissri markaðsöflun og
eftirliti með mörkuðum til að reyna að sjá fyrir sveiflur í eftirspurn. Þá ber m.a. að
hafa það í huga, að sérkennum íslenska hestsins ógleymdum, að hin hefðbundna
skilgreining á smáhesti (pony) er, ..hæð á herðar < 148" (Staun o.fl. 1982). Jafnframt
þyrfti að skrá söluverð hrossa og einkenni til að hægt yrði að átta sig sem best á
verðgildi einstakra eiginleika.
f kynbótastarfinu í hrossarækt ber okkur þó ætíð að hafa í huga að breytileiki
stofnsins er auðlind. Erfðabreytileiki er verðmætur þar á sama hátt og í annarri
búfjárrækt en einnig á fleiri vegu því góð hross eru ekki öll góð á sama hátt því ber
að viðhalda mörgum útgáfum af gæðum eiginleikanna (markmiðseiginleikar, traits) ef
svo má segja. Þetta gefur ræktendum færi á að selja kaupendum hross við hvers hæfi
og hrossabúskapurinn í heild getur séð við sveiflum á mörkuðunum.
Að lokum þetta: Við þurfum jafnvel fleiri en eitt kynbótamarkmið í hrossa-
ræktinni og hver ræktandi þarf að hafa sitt eigið kynbótamarkmið falli stefna hans
ekki að hinu opinbera markmiði kynbótastarfsins. Þetta þarf að hafa í huga þegar
fjallað er um úrvalsmark fyrir búgreinina (selection criteria).
Auðkenning og skráning skýrsluhald
Skýrsluhald er svo mikilvægt að það telst annað stig skipulegs kynbótastarfs. Þó að
þetta starf verði að vera á vegum framkvæmdaraðila kynbótastarfsins þarf það að
vinnast sem næst ræktendunum enda er þátttaka þeirra í skýrsluhaldinu lykilatriði.
Skýrsluhald Búnaðarfélags íslands í hrossarækt hefur lengst af falist í færslu
skýrslna um afkvæmi stóðhesta sem notaðir voru á svæðum hrossaræktarsambandanna
og færslu (númerun) kynbótahrossa í ættbók. Folaldaskýrsluhaldið hófst árið 1954
og síðasta árið 1990 var skilað skýrslum frá árinu 1989 um 222 stóðhesta sem fengu
alls 4071 hryssu, skráð voru 3302 uppkomin folöld. Þátttaka í þessu skýrsluhaldi jókst