Ráðunautafundur - 15.02.2000, Blaðsíða 77

69
Skráning sjúkdóma í dýrum hér á landi á sér langa sögu, en endurbæta þarf skráningar-
kerfið m.t.t. nýrrar úrvinnslutækni. Sjúkdómsskráningar verða að byggja á öruggu
einstaklingsmerkingakerfi og því er brýnt að það verði tekið upp sem fyrst. Krafa nútímans í
alþjóðlegu samhengi er að geta framvísað viðurkenndum gögnum um þá sjúkdóma í dýrum
sem finnast eða finnast ekki í landinu. Því verður að hefja sýnatökur og rannsóknir á íslensku
búfé til að uppfylla þessi atriði og þá er mikilvægt að dýrin séu einstaklingsmerkt til að
tryggja rekjanleika rannsóknanna. Það sama má segja um kröfur sem varða rekjanleika búfjár-
afurða. Gæðastýring í búfjárrækt og vistvæn búfjárframleiðsla verða ekki ffamkvæmd á trú-
verðugan hátt, nema að þar sé byggt á samræmdu númerakerfi allra gripa.
SJÚKDÓMAVARNIR
Island nýtur þeirrar sérstöðu að hér er að finna tiltölulega fáa smitandi búfjársjúkdóma, þökk
sé legu landsins og útrýmingaraðgerðum fyrri ára varðandi sjúkdóma, s.s. mæði og visnu í
sauðfé og berklum í kúm. Aðgerðum gegn riðu og gamaveiki miðar hægt, en örugglega í rétta
átt.
Innflutningur lifandi dýra og búfjárafurða er þó alltaf að aukast í kjölfar alþjóðasamninga
og það ásamt síauknum ferðalögum til og frá landinu skapa ákveðna hættu á að ýmsir smit-
sjúkdómar berist til landsins. Á þessu ári verður að endurskoða samninginn um Evrópska
efnahagssvæðið m.t.t. þeirra undanþáguákvæða sem við höfúm haft frá upphafi samningsins.
Þetta varðar m.a. tilskipanir ESB um frjálst flæði búfjárafurða og lifandi dýra, en þess má
geta að Norðmenn hafa þegar tekið þessar gerðir yfir. Það er því mjög athyglisvert að kynna
sér þær mótvægisaðgerðir sem Norðmenn hafa framkvæmt til þess að fyrirbyggja að til þeirra
berist smitandi búfjársjúkdómar og ákveðið eftirlitskerfi þar að lútandi, til að uppgötva slíkar
pestir sem allra fyrst ef þær bærust til landsins. Þessar aðgerðir eru í stórum dráttum í þremur
liðum.
1. í gerðum ESB er að finna ákveðnar kröfur um að sýnatökur úr gripum sem flytja á milli landa
innan ESB skuli vera neikvæðar með tilliti til ákveðinna en fárra sjúkdóma.
2. Norðmenn hafa auk þess samið við ESB um svokallaðar „viðbótar tryggingar“ vegna nokkurra
sjúkdóma sem þeir hafa getað sýnt fram á með víðtækum sýnatökum og rannsóknum að ekki
fy'rirfmnist íNoregi.
3. Síðast en ekki síst er að finna aðgerðir sem náðst hefur víðtæk samstaða um í Noregi. Hún
byggir á samstarfi hins opinbera, bændasamtaka og búgreinafélaga og samtaka afurðastöðva.
Þessar aðgerðir miða við að setja kröfur um að innflutt dýr séu rannsökuð og höfð í sóttkví
vegna ýmissa sjúkdóma sem ekki er hægt að gera kröfur um af opinberum aðilum samkvæmt
liðum 1. og 2. Krafan um að þeir sem verið hafa erlendis megi ekki koma inn á norsk bændabýli
í 48 klukkustundir eftir heimkomu er að finna í þessu samkomulagi. Norsk dýralæknayfirvöld
hafa fengið stórauknar fjárheimildir til að standa straum af auknu sjúkdómaeftirliti vegna EES
samningsins.
NIÐURSTAÐA
Aukinn þrýstingur er um að Island yfirtaki sömu gerðir og Norðmenn. Það er gríðarlega
mikilvægt að ekki verði samið um yfirtöku útistandandi tilskipana á landbúnaðarsviðinu,
nema að búið sé að stórauka eftirlitskerfið með dýrasjúkdómum og að náðst hafi breið
samstaða um framkvæmdir og eigið effirlit vegna fyrirbyggjandi aðgerða hjá dýraeigendum.