Morgunblaðið - 01.02.2018, Qupperneq 4

4 FRÉTTIRInnlent
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 1. FEBRÚAR 2018
GRAN CANARIA
6. febrúar í 7 nætur
Bir
tm
eð
fyr
irv
ar
au
m
pr
en
tvi
llu
r.
He
im
sfe
rð
ir
ás
kil
ja
sé
rr
étt
til
lei
ðr
étt
ing
aá
slí
ku
.A
th.
að
ve
rð
ge
tur
br
ey
st
án
fyr
irv
ar
a.
Frá kr.
99.995
Sólarferð til
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Tignarlegt þótti að sjá þegar haförninn sem
fannst við Staðarbakka í Miðfirði um síðustu
helgi hóf sig til flugs að nýju í gærmorgun. Þegar
örninn, sem Þórarinn Rafnsson á Staðarbakka
gaf nafnið Höfðingi, fannst þótti ástand fuglsins
athugunarvert og því var farið með hann til sér-
fræðinga Náttúrufræðistofnunar Íslands sem
veittu honum aðhlynningu. Örninn var nokkuð
grútugur og svangur en braggaðist að öðru leyti
skjótt. Því var ekkert annað í stöðunni en að fara
með örninn aftur á heimaslóðir sínar fyrir norðan
og var hann frelsinu feginn.
„Krafturinn í erninum var mikill, hann var
bókstaflega að springa af orku og þó mátti alveg
búast við einhverju þrekleysi eftir flæking síð-
ustu daga. Örninn var borinn til sleppingar vaf-
inn inn í teppi en um leið og því hafði verið svipt
af og takinu sleppt var fuglinn kominn á flug og
ekki lengi að hverfa okkur sjónum þegar hann
sveimaði suður á heiðar,“ segir Höskuldur B. Erl-
ingsson lögregluvarðstjóri á Blönduósi sem var í
Miðfirðinum í gær og fylgdist með hverju fram
fór.
Talið er að þetta sé elsti örn sem komist hef-
ur undir manna hendur á Íslandi; fæddur árið
1993 en það ár var hann merktur í hreiðri við
Breiðafjörðinn. Að sögn Kristins Hauks Skarp-
héðinssonar fuglafræðings er íslenski arnarstofn-
inn í ágætu horfi um þessar mundir. Telst nú vera
76 pör og er viðkoman á hvert par að jafnaði einn
ungi annað hvert ár. Mest heldur örninn sig við
Breiðafjörðinn en þar er óðal þessa konungs ís-
lenskra fugla sem nú sést æ oftar til dæmis við
Húnaflóann og á nærliggjandi slóðum þar, eins
og sagan af Höfðingja - sem gerst hefur síðustu
daga - vitnar vel um. Ljósm/Höskuldur B. Erlingsson
Haförninn Höfðingi tók flugið að nýju
Höskuldur Daði Magnússon
hdm@mbl.is
„Það var mat okkar að ekki væri
tímabært að taka þátt í þessu núna,“
segir Arnór Guðmundsson, forstjóri
Menntamálastofnunar.
PISA-prófið verður lagt fyrir 15
ára nemendur hér í mars. Eins og
fyrr verður prófað í lestri, stærð-
fræði og náttúrufræði auk þátta á
borð við samskiptafærni og sam-
vinnu nemenda. Nú ber hins vegar
svo við að einnig verður prófað í um-
burðarlyndi og skilningi á annarri
menningu undir nýjum lið sem kall-
ast „Global Competences“. Íslensk
börn munu hins vegar ekki gangast
undir þennan hluta prófsins. Þar
með feta yfirvöld í menntamálum
hér í fótspor kollega sinna á Norður-
löndunum og flestra landa í Vestur-
Evrópu.
„Það er jákvætt að prófið sé þróað
til að taka á víðari hæfni en okkur
fannst þessi þáttur ekki kominn
nægilega vel á veg til að taka þátt í
honum. Það má vel vera að við
tökum hann upp síðar. Það eru
reyndar einhver atriði sem verða
lögð fyrir á prófinu hér sem koma
inn á umburðarlyndi og svipaða
hluti,“ segir Arnór Guðmundsson.
Alls taka yfir 70 þjóðir þátt í
PISA-rannsókninni í ár, þar af 34
aðildarríki OECD. Menntamála-
stofnun sér um framkvæmd rann-
sóknarinnar hér á landi fyrir hönd
mennta- og menningarmálaráðu-
neytisins. Byrjað verður að prófa
hér á landi 12. mars.
Tveggja klukkustunda löng skrif-
leg könnun er lögð fyrir hvern nem-
anda og spurningarnar eru blanda af
krossaspurningum og opnum spurn-
ingum. Nemendur svara einnig 20-
30 mínútna löngum spurningalista
þar sem aflað er ýmissa grunn-
upplýsinga um þá sjálfa.
Íslensk börn ekki prófuð í
umburðarlyndi á PISA-prófi
 Ekki tímabært, að mati Menntamálastofnunar
Morgunblaðið/Eyþór
PISA-próf Hefjast í næsta mánuði.
Umhverfis- og
auðlindaráðu-
neytið hefur fall-
ist á að veita
Strætó undan-
þágu frá banni
við því að dýr séu
flutt í almennum
farþegarýmum
samgöngutækja.
Kemur þetta
fram í frétta-
tilkynningu frá Strætó.
Bréf frá ráðuneytinu þar sem til-
kynnt er að fallist hafi verið á tíma-
bundna undanþágu sem gildir í eitt
ár verður tekin fyrir og rædd á
næsta stjórnarfundi Strætó og
næstu skref ákveðin. Fundurinn
verður næstkomandi föstudag.
Á undanförnum árum hafa ítrekað
komið fram óskir um að fólk fái að
taka gæludýrin með í strætisvagna.
Vinnuhópur á vegum Strætó taldi
það gerlegt en strandað hefur á því
að það er bannað samkvæmt gild-
andi reglugerðum. Höfundar um-
ræddrar skýrslu greindu áhættu-
þættina sem fylgja því að heimila
gæludýrum veru í strætisvögnum.
Hætta var talin á að gæludýr gætu
ráðist á manneskju eða annað dýr og
að fólk fengi ofnæmis- eða asmakast.
Gæludýr
í strætó?
Strætó Stjórnin
fjallar um gæludýr.
 Ráðuneytið veitir
undanþágu í eitt ár
Helgi Bjarnason
helgi@mbl.is
Þeir einstaklingar sem eru með athyglisbrest, of-
virkni og skyldar raskanir lenda oftar en aðrir í fjár-
hagserfiðleikum. Það skýrist meira af því að skipulag
og rétt utanumhald skortir, að sögn Þrastar Emils-
sonar, framkvæmdastjóra ADHD-samtakanna, en
að fólkið eigi ekki fyrir reikningunum. Minni til fram-
kvæmda virkar ekki eins og til er ætlast.
Gleymið og hvatvíst
Haukur Hilmarsson, ráðgjafi í fjármálahegðun,
segir að rannsóknir sýni að fólk með ADHD lendi
frekar í fjárhagserfiðleikum en aðrir. Það eigi erfitt
með að halda sig við skipulag og sé auk þess gleymið
og hvatvíst.
Í erindi sem hann flutti á spjallfundi ADHD-sam-
takanna um ADHD og fjármál í gærkvöldi kom fram
að tekjur einstaklinga með ADHD væru gjarnan
lægri en annarra. Við það bætist skortur á fjárhags-
legu skipulagi, ekki er sparað og því ekki hægt að
bregðast við ófyrirséðum útgjöldum, óúthugsuð og
hvatvís kaup, reikningar ekki greiddir á réttum tíma,
vanskil og yfirskuldsetning af ýmsu tagi.
Þessar aðstæður og fleiri kosta aukagjöld og
dráttarvexti. Það er dýrt að vera í vanskilum, eins og
Þröstur Emilsson bendir á.
Draga aðra inn í fjármálin
Þröstur segir misjafnt hvað hentar fólki. Hægt sé
að láta snjallsímann minna sig á og skrifa minnis-
miða. Haukur segir að fólk þurfi að átta sig á því
hvaða áhrif ADHD getur haft á fjármál heimilisins.
Það geti verið liður í lausninni á vandanum að hafa
samvinnu við fólk sem ekki er með ADHD, til dæmis
maka, draga það með inn í fjármálin. Ekki sé ráð að
taka fjármálin af fólki með ADHD eða gera ráð fyrir
að það breytist heldur að laga sig að þeim hindrunum
sem það býr við. Það gerist oft með betra skipulagi,
yfirsýn og þekkingu á því hvernig fjármálin virka og
að fólk venji sig á að hafa hlutina í lagi. Það sama eigi
í raun við alla sem eigi í fjárhagsörðugleikum.
ADHD hefur áhrif á fjármálin
 Fólk með ADHD lendir oftar í fjárhagserfiðleikum en aðrir  Gleymir kannski að greiða reikninginn
þótt peningurinn sé til  Vanskil eru dýr  Lausnin er yfirsýn og skipulag og að fá hjálp annarra
Skipulag Mikilvægt er að vita hvernig fjármálin
virka og hafa yfirsýn yfir þau.
ADHD-samtökin halda spjall-
fundi fyrir fullorðna einu sinni í
mánuði yfir vetrartímann og
jafnoft fyrir foreldra barna með
ADHD. Fræðslufundirnir eru
jafnan vel sóttir. Í gærkvöldi var
haldinn fundur um ADHD og
fjármál. Haukur Hilmarsson,
ráðgjafi í fjármálahegðun sem
heldur úti vefsíðunni skuldlaus-
.is, hélt erindi.
Vel sóttir
spjallfundir
FRÆÐSLA