Morgunblaðið - 03.05.2018, Blaðsíða 43

43
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. MAÍ 2018
Við Hafnarhólma Ungir ferðamenn fá sér hressingu í grennd við Hafnarhólma og smábátahöfnina á Borgarfirði eystra. Fjörðurinn er rómaður fyrir náttúrufegurð og sérstæðan fjallahring.
Eggert
Kaupmáttur launa
skiptir launafólk
miklu máli. Í aðdrag-
anda borgarstjórn-
arkosninga er rétt að
fara yfir hvað síðustu
ár í borginni hafa þýtt
fyrir launafólk.
Húsnæði hefur
hækkað um 50%
Húsnæðisskortur
og lóðavandræði hafa
leitt til þess að hús-
næðisverð hefur snar-
hækkað í Reykjavík.
Leiguverð fylgir
kaupverði og nú eru
auglýstar 50 fm íbúðir
á 200 þúsund krónur
á mánuði. Íbúðir fyrir
„fyrstu kaup“ eru um
40 milljónir króna.
Helst er að sjá aug-
lýst lúxushúsnæði og
er það aðallega keypt
af útlendingum eða nýtt til útleigu
fyrir ferðamenn. Þúsundir Reyk-
víkinga hafa flutt annað. Kaup-
máttur launa skerðist vegna þessa
enda fer stór hluti ráðstöf-
unartekna í að fjármagna húsnæði
fólks. Loforð núverandi borg-
arstjóra um 3.000 leiguíbúðir fyrir
„venjulegt fólk“ hefur á engan
hátt ræst. Launafólk hefur með
þessu orðið fyrir kjaraskerðingu í
boði borgarstjóra Samfylking-
arinnar. Húsnæðislausum hefur
fjölgað gríðarlega og eru núna yfir
600 manns óstaðsettir í hús. Við
viljum ná jafnvægi á húsnæð-
ismarkaði með stórauknu fram-
boði hagstæðra lóða.
Vinnuvikan hefur lengst
Stytting vinnuvikunnar er vin-
sælt umræðuefni og með bættri
framleiðni verður hún smám sam-
an að veruleika. En það sem hefur
gerst á síðustu árum í Reykjavík-
urborg er að vinnuvikan hefur
lengst með versnandi samgöngum.
Öfugt við það sem lofað var hefur
hlutfall almenningssamgangna
ekki aukist og er enn aðeins 4% af
ferðum. Tafatími í
umferð er raunveru-
leg lenging vinnuvik-
unnar. Sá sem ekur
tvo tíma á dag hefur
misst hálfan mánuð á
ári í umferðartafir ef
við tökum mið af
ferðakönnun sem
Samtök iðnaðarins
hafa stuðst við. Þetta
er ekkert annað en
kjaraskerðing í boði
borgarstjórnar. Við
heitum því að snúa
þessari þróun við og
fara í raunhæfa og
markvissa uppbygg-
ingu með þeim lausn-
um sem við höfum
kynnt. Við viljum
stytta vinnuvikuna
og stytta ferðatíma
fólks.
Atvinnuöryggi
er ógnað
Eitt af því sem
hefur komið mér mest á óvart er
hvað rekstur leikskólanna er
brotakenndur árið 2018. Biðlisti
barna er mjög langur eftir leik-
skólarými. Dagforeldrum hefur
verið fækkað um 30%. En verst er
að mannekla í leikskólunum hefur
leitt til þess að börnum hefur verið
vísað heim í öðrum hverjum leik-
skóla. Sumir foreldrar hafa þurft
að vera með barnið sitt heilan
mánuð heima eða taka barnið með
í vinnuna. Árið 2018! Allt tal um
jafnrétti kynjanna virkar innan-
tómt þegar vitað er að oftar en
ekki lendir þessi vandi á vinnandi
konum. Ég veit til þess að ein-
staklingar hafa misst vinnu sína
vegna þessa ástands. Við þetta
verður ekki unað og höfum við
heitið því að spara í stjórnkerfinu
og setja aukið fé í leikskólana til
að leysa þennan brýna vanda.
Bætt stjórnun borgarinnar er
ávísun á bætt kjör fólks. Þess
vegna þurfum við breytingar.
Eftir Eyþór Arnalds
» Í aðdraganda
borgar-
stjórnarkosn-
inga er rétt að
fara yfir hvað
síðustu ár í borg-
inni hafa þýtt
fyrir launafólk.
Eyþór Arnalds
Höfundur er borgarstjóraefni
Sjálfstæðisflokksins.
Í tilefni af 1. maí
Það er einkenni
slakra stjórnmála-
manna og embættis-
manna að taka strútinn
í mörgum málum með
því að stinga höfðinu í
sandinn þegar taka þarf
ákvarðanir og bretta
upp ermar. Sundabraut
hefur komist á sam-
gönguáætlun og er arð-
bær samgöngu-
framkvæmd og
hagkvæmur fjárfest-
ingarvalkostur. Gert
var fyrst ráð fyrir
Sundabraut í aðal-
skipulagsuppdráttum
Reykjavíkur frá árinu
1975. Í dag fara um 100
þúsund bifreiðar um
Ártúnsbrekku á sólar-
hring en áætlaður
kostnaður Sundabraut-
ar er um 35 ma.kr. Hvalfjarðargöngin
eru frábært dæmi um vel heppnaða
samgönguframkvæmd og arðsama
fjárfestingu fyrir fjárfesta og íslenskt
þjóðfélag. Það sem er merkilegt við
þá framkvæmd er að hún var ekki á
samgönguáætlun og frumkvæði varð-
andi hana kom ekki frá ríkissjóði.
Hvalfjarðargöngin voru boðin út 1994
og tekin í notkun í júlí 1998 og eru
dæmi um frumkvæði, vilja og áræði
sem oft skortir hjá opinberum að-
ilum. Hvalfjarðargöngin ættu að
blása mönnum sjálfstraust í brjóst til
að ráðast í alvörustefnumörkun í
samgöngumálum Íslendinga en sam-
kvæmt mati þeirra sem til þekkja
þarf um 300-400 ma.kr. í vegakerfi
landsmanna til að mæta aðkallandi
verkefnum á næstu misserum. Mik-
ilvægt er að stefnumörkun í þessum
málaflokki sé gerð til lengri tíma með
hagsmuni allra landsmanna að leið-
arljósi. Mikilvægast er að byrja strax
í stað þess að stinga höfðinu í sandinn
eins og strúturinn. Hefja þarf und-
irbúning og framkvæmdir við Sunda-
braut strax á þessu ári þannig að
hægt verði að taka á umferðarvanda
höfuðborgarsvæðisins. Einnig þarf að
fara að huga að fleiri hagkvæmum og
arðsömum fjárfesting-
arkostum í samgöngu-
málum í samvinnu rík-
issjóðs og einkaaðila.
Minni óvissa um
kostnað og umferð
Sundabrautar en
Hvalfjarðarganga
Margt bendir til þess
að ekki hefði verið ráð-
ist í gerð Hvalfjarðar-
ganganna ef fram-
kvæmdin hefði verið á
vegum ríkissjóðs en
kostnaður var greiddur
með veggjaldi. Vaðla-
heiðargöng munu vænt-
anlega kosta 20-25
ma.kr. en stytta leiðina
um þjóðvegin um 9 km
og auka öryggi yfir
vetrarmánuði. Ef hægt
er að rökstyðja fjárfest-
ingu ríkissjóðs í Vaðla-
heiðargöngum er
Sundabraut nánast
augljós fjárfesting þar sem umferð-
artíðni er mun meiri og óbein verð-
mæti í landi og hagræðingu verða
mikil þegar framkvæmdinni er lokið.
Dæmi um það er t.a.m. land í Viðey
um 180 ha., sem gæti verið nýtt til
framtiðar sem byggingarland. Núna
er mikilvægt að strúturinn taki höf-
uðið upp úr sandinum og menn bretti
upp ermar og hefjist handa strax við
Sundabraut sem er arðsöm fram-
kvæmd og mun arðsamari en margar
framkvæmdir sem ráðist hefur verið í
á undanförnum árum.
Nýting hafna
og strandflutningar
Í upphafi þessarar aldar hættu
skipafélögin strandflutningum og
færðu flutninga yfir á þjóðvegina.
Vöruflutningar á landi slíta þjóð-
vegum landsins mikið og er talið að
viðhaldið geti numið allt að 700-800
millj. kr. á ári. vegna aukins álags.
Miklar fjárfestingar eru í innviðum í
höfnum hringinn í kringum landið og
mikilvægt að nýta þá fjárfestingu og
innviði. Þannig má minnka álag á vegi
landsins með því að flytja núverandi
stórflutninga í strandflutningakerfið.
Auk þess er mikilvægt að auka ný-
sköpun og verðmætasköpun í haf-
tengdri starfsemi á landsbyggðinni.
Oft þarf að nýta betur innviði og fjár-
festingar sem eru fyrir hendi.
Framtíðarsýn skortir
í samgöngumálum
„Það kemur yfirleitt ekki í ljós
hverjir eru naktir á ströndinni fyrr
en fjarar frá,“ segir Warren Buffet,
frægasti fjárfestir heims. Í dag er
gert ráð fyrir að 300-400 ma.kr. vanti
í samgöngukerfi landsmanna til að
mæta aðkallandi verkefnum og auk-
inni umferð. Það er með ólíkindum að
samgöngumálum sé haldið í heljar-
greipum stjórnmálamanna, embætt-
ismanna og ráðgjafarfyrirtækja sem
koma með hverja skýrsluna á fætur
annarri án þess að hafist sé handa. Ef
gert var ráð fyrir Sundabraut í skipu-
lagsuppdráttum fyrir 43 árum og það
er ennþá óvissa þarf að fara að
hreinsa vel til í embættismannakerf-
inu og óska eftir skýringum stjórn-
málamanna og þeirra sem bera
ábyrgð á þessum óskiljanlegu töfum.
Það er ljóst að ekki verður liðið að
sveitarfélög og ríkiskerfið séu á sjálf-
stýringu ár eftir ár án þess að
ákvarðanir séu teknar. Það er spurn-
ing hvort ekki þurfi að vera með
beinar útsendingar frá því þegar
embættismenn ríkis og sveitarfélaga
koma fyrir þingnefndir og skýra
framtíðarsýn einstakra málaflokka
og geti rökstutt umframkeyrslu í
rekstri og framkvæmdaleysi. Það er
ljóst að Reykjavíkurborg hefur verið
upptekin af 101 Reykjavík síðastliðin
átta ár og allar ákvarðanir miðast við
það póstnúmer. Reykjavík er tölu-
vert stærri og því má búast við mikl-
um breytingum á næstu árum við
stjórn þess sveitarfélags. Mikilvæg-
ast er engu að síður að móta stefnu,
fylgja henni og hrinda henni í fram-
kvæmd. Á því hefur verið verulegur
skortur í samgöngumálum Íslend-
inga og Reykjavíkurborgar. Nú þarf
að láta verkin tala og vonandi þurfa
landsmenn ekki að bíða í önnur 43 ár
eftir Sundabraut.
Eftir Albert
Þór Jónsson
»Ekki verður
liðið að
sveitarfélög og
ríkiskerfið séu á
sjálfstýringu ár
eftir ár án þess
að ákvarðanir
séu teknar.
Albert Þór Jónsson
Höfundur er viðskiptafræðngur með
MCF í fjármálum fyrirtækja og 30
ára starfsreynslu á fjármálamarkaði.
Sundabraut og strúturinn