Skírnir - 01.09.2017, Blaðsíða 253

517samskipti íslands og japans …
Þessi viðskipti urðu brátt umfangsmikil og má segja að hver kjöttutla hafi
verið nýtt til manneldis, rengið og mikið af spikinu sem áður hafði allt farið
til bræðslu. Japanskir matsmenn kenndu ný vinnubrögð og flokkun kjöts-
ins var flókin og nákvæm. Verðmætastur var aftasti bitinn af hryggnum og
þótti best ef fituinnihaldið náði því að vera 25% og etinn hrár með sojasósu.
Áður þóttu þessir bitar ekki brúklegir til dýrafóðurs. Jafnvel garnirnar voru
hirtar til manneldis, en það mat var vandasamt og ekki öðrum en Japönum
ætlandi. Þeir gáfu okkur einu sinni að smakka. Suðu garnirnar í fötu úti á
planinu. Þær voru gómsætar og minntu á kjúklingakjöt. Svo kenndu þeir
okkur að þurrka kjötið og eta það hrátt. Það er til marks um nýtni og natni
Japananna að frystu hvalafurðirnar voru flokkaðar í 50–60 undirflokka.
(Halldór Blöndal 1998)
Mjög hefur dregið úr sölu á hvalkjöti til Japans á undanförnum ára-
tugum, en áður en hvalveiðum var hætt í atvinnuskyni árið 1986
voru jafnan flutt út 3–5 þúsund tonn af frystu hvalkjöti á ári sem fór
að mestum hluta til Japans (Sigfús Jónsson 1984: 217).
Á áttunda og níunda áratugnum óx mikilvægi Japansmarkaðar
og útflutningurinn varð æ fjölbreyttari. Í byrjun áttunda áratugar-
ins hófst útflutningur á loðnuhrognum og voru Íslendingar braut-
ryðjendur með þá vöru í Japan (Jón Hjaltason o.fl. 1996: 354–355).
Grálúða, kaldsjávarrækja, karfi og fleiri tegundir fylgdu í kjölfarið
og frystitogararnir gerðu Íslendingum kleift að selja út heilfrystan
fisk sem hentaði mjög vel fyrir Asíumarkað. Árið 1989 opnaði SH
markaðsskrifstofu í Japan og árið 1990 var stofnað dótturfyrirtæki
SH í Tókýó, sem fékk nafnið Icelandic Freezing Plants Corporation,
Japan (IFPC). Þetta fyrsta fyrirtæki Íslendinga í Japan (og líklega
Asíu) var opnað með pomp og prakt að viðstaddri Vigdísi Finn-
bogadóttur þáverandi forseta. Helgi Þórhallsson var fyrsti fram-
kvæmdastjóri IFPC, en hann hafði stundað háskólanám í Japan í
fjögur ár áður en hann gekk til liðs við SH og hafði gott vald á jap-
önsku.31 Fleiri íslensk fyrirtæki seldu fiskafurðir til Japans á þessum
árum en umfangið var þó mest hjá SH, enda var Japan mikilvægasti
skírnir
31 Áhugi Helga á Japan hafði upprunalega kviknað eftir að hafa stundað „bæði judo
og karate af lífi og sál“ en þegar hann hlaut Monbusho-styrk árið 1982 fékk hann
tækifæri til að stunda bæði karate og háskólanám í Japan, sjá blaðaviðtal við
Helga (Benedikt Stefánsson 1994).
Skírnir HAUST 2017 (13.10.2017).qxp_Layout 1 20.10.2017 13:46 Page 517