Skírnir - 01.09.2017, Side 259

523samskipti íslands og japans …
Matsuoka Sawamura,38 hafnaði reyndar á Íslandi fyrir slysni árið
1958. Sawamura var stýrimaður á hollensku flutningaskipi en varð
strandaglópur þegar hann þurfti að leggjast inn á spítala vegna veik-
inda. Íslensku júdó-frumkvöðlarnir höfðu fregnir af því að Sa-
wamura væri með 1. dan í ju jitsu og 5. dan í júdó og var hann því
fenginn til að þjálfa við hina nýstofnuðu Júdódeild Ármanns. Allt
bendir til þess að Sawamura hafi verið með hæstu gráðu sem þá
þekktist meðal júdóþjálfara á Norðurlöndum (Þorkell Magnússon
1959: 30–31). Sawamura kvæntist íslenskri konu og var búsettur hér
á landi um tíma, en samhliða þjálfarastarfinu kenndi hann íslenskum
lögreglumönnum að beita japönskum fangbrögðum.39 Árið 1965
kom út Judobókin (Bowen og Hodkinson 1965) sem var þýdd úr
ensku, en hún hafði einnig að geyma aukaefni fyrir íslenska les-
endur, t.d. myndaseríu með Sigurði H. Jóhannssyni og þekktum
erlendum þjálfurum þar sem þeir sýndu dæmi um júdóbrögð. Í
bókinni er einnig að finna japansk-íslenskan orðalista yfir mikilvæg
tækniheiti í greininni: hanegoshi verður þannig að mjaðmabyltu,
udegarami að armlás o.s.frv. Mögulega er um að ræða fyrsta jap-
ansk-íslenska orðasafnið sem gefið var út á prenti hérlendis.
Fjöldi japanskra þjálfara kom til Íslands á eftir Sawamura og í
þeirra hópi er Yoshihiko Iura (8. dan) sá þjálfari sem lengst hefur
starfað hér á landi.40 Júdó hefur síðan fest sig í sessi í íþróttalífi
landsmanna og átt sér öfluga fulltrúa. Júdókappinn Bjarni Friðriks-
son keppti fjórum sinnum fyrir Íslands hönd á Ólympíuleikum og
vann bronsverðlaun á leikunum í Los Angeles 1984. Voru það
önnur verðlaun Íslendinga á leikunum frá upphafi. Rithöfundurinn
skírnir
38 Í íslenskum fjölmiðlum er þjálfarinn jafnan kallaður „Matsoka“ en rétt fornafn
er líklega Matsuoka.
39 Japanskir þjálfarar störfuðu nánast samfellt á Íslandi á áttunda áratugnum og
dvöldust Nabuaki Yamamoto, Naoki Murata og Yoshihiko Iura hvor um sig í
2–3 ár, sjá m.a. grein í Morgunblaðinu 1979 („Frúarleikfimin fjármagnar …“
1979). Það var einnig lán fyrir íslenska júdóiðkendur að tengsl mynduðust við
þjálfarann og ráðgjafann Kiyoshi Kobayashi sem kom fyrst til Íslands árið 1967
á vegum Alþjóðasambands júdómanna, Judokan, sjá m.a. umfjöllun í Vísi í des-
ember 1967 („Bragðarefirnir að …“ 1967).
40 Iura hefur m.a. starfað sem þjálfari íslenska júdólandsliðsins og hlaut árið 2014
gullmerki Júdósambands Íslands fyrir störf í þágu JSÍ.
Skírnir HAUST 2017 (13.10.2017).qxp_Layout 1 20.10.2017 13:46 Page 523