Tímarit Máls og menningar - 01.05.2018, Qupperneq 10

G u ð m u n d u r A n d r i Th o r s s o n
10 TMM 2018 · 2
Mér er í mun að setja heiminn saman
Það lukkast aðeins stund og stund
Ég raða upp í augna minna ljós
mörgu sem ég minnist
mörgu sem bezt ég hugði samið og sagt
Byggi svo brýr og himna
Strengi vel þær brýr
set stjörnur á þá himna
kveiki líf á þeim stjörnum:
verur með viðkvæma sál
og sköpunargáfu
Stend um hríð hljóður við vegbrúnina
minningasafnari
grunsmiður skelfinga
vonasonur
Og á sem snöggvast
fáa að
(Sæfarinn sofandi, Ritsafn, 604)
Einu skiptin sem maður heyrði Þorstein amast við viðtökum var þegar hann
lýsti þreytu sinni á þrálátu tali um að hann væri þjóðlegt skáld – til dæmis
í samtölum við Eirík Guðmundsson útvarpsmann og rithöfund. Og það er
alveg rétt; okkur hætti til þess að einblína á það og gleyma því sem Njörður
dregur einmitt fram í grein sinni í Ritsafni Þorsteins, að vísanirnar í þjóðar-
arfinn voru hjá Þorsteini alltaf notaðar markvisst til þess að segja okkur
eitthvað um nútímann en voru ekki einskært þjóðminjasafn gert úr orðum.
Þjóðararfurinn – gamlar sögur og skáldskapur – var einfaldlega hluti af
farangri þess persónuleika sem við hittum fyrir í ljóðunum, og gaf ljóðunum
bæði tilfinningu um reynslu og visku og endurnýjaði erindi gamalla texta við
okkur um leið og þessar vísanir brugðu stundum óvæntu ljósi á atburði og
umhverfi okkar daga. Brúarsmíði. Heilun.
Sjálfur blygðast ég mín fyrir að skrifa í umsögn í Þjóðviljanum um Urðar-
galdur frá 1987 að í ljóðheimi Þorsteins frá Hamri væri enn ekki búið að finna
upp rafmagnið. Það var náttúrlega alrangt og ósanngjarnt. Ætli megi orða
það frekar svo, að í þessum ljóðheimi fari ekki mikið fyrir suði og raftækja-
pípi nútímans; þar er útvarpið ekki í gangi allan daginn með sinni síbylju
og ærustu eða ljósin kveikt allan sólarhringinn: hvernig eigum við að nema
urðargaldurinn með öðru móti? Skáldskapur Þorsteins vex úr þögninni og
kemur úr menningu þar sem kennt er að maður skuli mæla þarft eða þegja.
Hitt er verra hvernig mér tókst að skrifa heila umsögn um bókina án þess að
fjalla sérstaklega um þetta ljóð: