Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.05.2018, Blaðsíða 131

Tímarit Máls og menningar - 01.05.2018, Blaðsíða 131
U m s a g n i r u m b æ k u r TMM 2018 · 2 131 greinis) tekið móður sína í sátt þrátt fyrir höfnun hennar en bróðir hennar Gústi hefur ekki gert það og vill ekkert af fyrir hugaðri listsýningu vita. Kamilla er aftur á móti öll af vilja gerð að aðstoða við uppsetningu sýningarinnar. Í því skyni heldur hún í ferðalag til vestur- strandar Bandaríkjanna þar sem hún kynnist syni fyrrverandi elskhuga móður sinnar, háskólakennaranum William (Bill), sem varðveitir muni úr dánarbúi föður síns, meðal annars nokkur lista- verk Sirríar, auk bréfa hennar til elskhug- ans sem skrifuð voru á tólf ára tímabili, frá 1973 til 1982. Í gegnum það bréfasafn kynnist Kamilla móður sinni betur og kemst að ýmsu sem rótar upp í tilfinn- ingalífi hennar og í ljós kemur að kannski hefur hún ekki unnið eins vel úr fortíðinni og hún vill vera láta. Listakonan og skilyrði hennar Íslenskar skáldkonur hafa skrifað um sköpunarþrána og árekstur hennar við skylduna í sögum og ljóðum allt frá því þær hófu penna á loft, jafnvel mætti tala um þessa togstreitu sem eitt helsta þema kvennabókmennta.1 Í íslenskri kvenna- bókmenntasögu má sjá að framan af þótti varla annað koma til greina en að bæla sköpunarþrána, að fórna sér fyrir heimili og börn var heilagasta skylda allra kvenna og fórnina átti að færa af gleði og heilum hug. Þegar íslenskar konur höfðu sent frá sér bækur (þótt fáar væru) í um hálfa öld (á þriðja og fjórða áratug tuttugustu aldar) fóru að koma brestir í þessa mynd; fórnin varð æ erfiðari og leiddi jafnvel til harma og ógæfu. Af eldri íslenskum skáldsögum sem glíma við þennan árekstur listiðk- unar og kvenhlutverks á áhugaverðan hátt má til dæmis nefna Dísu Mjöll, þætti úr lífi listakonu (1953) eftir Þór- unni Elfu Magnúsdóttur og Villibirtu (1969) eftir Unni Eiríksdóttur. Báðar endurspegla þessar skáldsögur vel sam- tíma sinn og þann vanda sem konur með listdrauma áttu við að etja. Einnig eru heimspekilegar pælingar gildur þáttur þeirra og í Villibirtu má líka sjá athyglisverðar formtilraunir. Í Dísu Mjöll segir á einum stað: „Kona er þó alltaf kona, hvaða hæfileikum, sem hún kann að vera búin, og hún verður að lifa lífi sínu í samræmi við siðvenjur síns þjóðfélags, sinnar stöðu í þjóðfélaginu“ (187) og jafnframt: Í okkar samfélagi er alloftast örðugt að vera listamaður, þó enn örðugara að vera listakona, til konunnar eru gerðar grimmdarlegar kröfur, hún á að afneita einstaklingseðli sínu, bæla niður hæfi- leika sína og þrár, hvenær sem það er talið bezt henta umhverfi hennar. Hve- nær er eftirspurn eftir afburðakonum? Ef þær koma fram, er það nær undan- tekningarlaust í illvígu þrássi við allt. Þær fíngerðustu og næmlyndustu eru bornar ofurliði af skilningsleysi, ruddaskap og úlfúð grófgerðrar manntegundar, sem er svo sorglega algeng. (229) Við fyrstu sýn virðist sem Sirrí velji list- ina fram yfir börnin sín án verulegra efasemda um að það sé hið eina rétta í stöðunni, en þegar nánar er að gáð kemur þó annað í ljós. Í gömlu blaðavið- tali segir hún til að mynda: „Á tímabili hélt ég að listsköpunin væri forsendan fyrir lífskraftinum og hamingjunni, en það er ekki svo einfalt. Maður er líka að lepja dauðann úr skel og kveljast á barmi helvítis þótt maður skapi og skapi og telji sér trú um að öðlast með því hamingju.“ (49) Þótt hún viðurkenni að hafa í „sinni einföldustu og yfirborðslegustu mynd“ fórnað fjölskyldulífinu fyrir listina þá bætir hún við að það sé „samt aldrei hægt að snúa baki við upprunanum og því sem maður skilur eftir sig. Það hang- ir á eftir manni í löngu bandi og maður
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.