Tímarit Máls og menningar - 01.05.2018, Page 19

„ E n e r h ú n f e r …“
TMM 2018 · 2 19
Skírnir Gerði sem í Skírnismálum er umgirt vafurloga í jötunheimum og
neitar að gefast herra hans, Frey. Þegar Skírnir býst til að rista henni þurs-
rúnina til að virkja áhrínsorðin lætur Gerður loks undan með svofelldum
orðum: „Heill ver þú nú heldur, sveinn, / og tak við hrímkálki / fullum forns
mjaðar.“ Hér virðist mér Gerður framselja völvuna í sér og afsala sér fullveldi
yfir eigin líkama. Hún heitir því að unna Frey gamans í lundinum Barra.
Viðskipti þeirra Skírnis bera keim af skírn til rétttrúnaðar sem er keyrð í
gegn með hrottaskap og ofbeldi. Það sem sýnist hafa brunnið á körlum var
að ná konum undan áhrifavaldi Mána sem virtist stýra tíðahringnum og vera
valdur að blæðingum þeirra. Náið samband þeirra við þennan magnaða guð
færði þeim ógnvekjandi vald sem þurfti fyrir alla muni að taka frá þeim. Og
hingað erum við komin.
En eins og völvan sagði þá lifir Gullveig, þótt enn sé unnið ötullega að
því að útrýma henni. Og minningin um Brísingamen blasir hvarvetna við
á kvenmannshálsi, og stundum karlmanns, þótt tengslin við frummyndina
kunni að hafa rofnað um hríð. Pendúllinn þokast í átt að miðju.
„Mike Pence og herbergisfylli af hvítum körlum sem vildu taka ákvarðanir um kyn-
og frjósemisréttindi í sínar hendur.“18