Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Síða 57

Tilgangur. Komdu. Himinn.
Um miðja nótt vaknaði ég við háreysti og heyrði að móðir mín var komin heim
með mann. Mér leist ágætlega á það og fór fram til að heilsa upp á hann. Kannski
myndi ég hér eignast nýjan föður. Þegar ég kom inn í stofuna brá svo við að mað-
urinn var horfinn.
„Hvar er maðurinn?" spurði ég.
„Hvaða maður?“ spurði móðir mín ögn hífuð.
„Ég heyrði að það kom maður með þér heim, má ég heilsa upp á hann?“
„Hvaða vitleysa, það kom enginn með mér heim. Farðu að sofa.“
Ég heyrði brambolt inni í veggnum. Maðurinn var augljóslega inni í skáp í
svefnherberginu, bakhliðin sneri að stofunni.
Ég fór inn í svefnherbergið og opnaði skápinn. Maðurinn steig út.
„Jæja, þú ert einarður lítill hnokki."
„Ég er ekkert einarður, ég ætlaði bara að heilsa upp á þig.“
„Já við Freydís móðir þín vorum nú að vonast eftir að fá smánæði.“
Ég fór út á svalir. Síðan gekk ég niður tréð út í garð. Gullbrandur elti mig.
Móðir mín stóð á svölunum og spurði hvort ég vildi ekki koma inn að leggja mig.
„Það er fínt hérna,“ sagði ég.
Það var blankalogn og stjörnubjart. Ég lá í grasinu og Gullbrandur sat við hlið
mér.
Mamma spurði aftur hvort ég vildi ekki leggja mig inni í svefnherbergi, en lét
svo undan fortölum gestsins, hvarf inn og lokaði.
Ég horfði á stjörnurnar og fann að ekkert kom mér við. Það var bara ég og
óendanleikinn. Ég varð að eiga mína litlu ævi undir augliti þessa óforgengileika.
Hann kippti sér ekki upp við smámuni og ég, sem hafði lifað í heil tíu ár, átti að
fara að dæmi hans. Þessi kennd settist að í maganum á mér. Þegar ég stóð upp var
Gullbrandur horfinn. Ég sá hann aldrei framar. Mér fannst ég ekki tilheyra þessu
hverfi lengur, þessum skóla, þessum vinum.
Á þessari stundu mótast endanlega sjálf drengsins. Það frýs. Hann breyt-
ist í köttinn og fer eftir það sinna eigin ferða, tilheyrir engu lengur, mætir
hvergi í skóla en býr sér til sína eigin tilveru sem virðist einkennast af
reglusemi, hirðusemi og vinnusemi - og þegar fram líða stundir sívax-
andi löngun til að spegla sig í þeim sem ekki eru reglusamir, hirðusamir
eða vinnusamir heldur hafa það til að bera að vera utangarðs. Þegar
maður les þessa lýsingu á aðdraganda þess að Gullbrandur yfirgefur
móður sína tíu ára og flytur til föðurins sem hefur þegar yfirgefið dreng-
inn og virðist illa haldinn drykkjusjúklingur - þá dettur manni í hug
orðið kurteisi. Þaðan kemur áhrifamáttur senunnar: Allt er óaðfinnan-
lega kurteislegt: samskipti móður og sonar sem einkennast af sektar-
kennd hennar og bælingu og sárindum hans, samskipti sonar og elsk-
hugans í skápnum sem rekur drenginn út úr eigin húsi með kurteislegum
tilmælum um smánæði, samskipti kattar og drengs þegar kötturinn eltir
drenginn út í samstöðuskyni og situr hjá honum til að skilja eftir sál sína
TMM 2004 • 3
55