Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Qupperneq 89

Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Qupperneq 89
Trúin á Rússland hversstaðar sé nýr heimur að verða til með nýjum manneskjum og nýrri menningu. Ellegar þá að slíkt „Rússland“ er tekið sem víti til varnaðar um það hvernig fara kunni ef menn halda að þeir hafi fundið hin einu réttu svör við því hvernig mannlegt félag skuli vera. Af þessu er til gömul saga og ný. Norður-Ameríka var lengi Útópía einstaklingshyggjunnar, draumalandið þar sem hugvit og dugur skapa sigursæl mikilmenni. Kína var líka mikið notað sem Staðleysa. Voltaire, sem fyrr var nefndur, lét sig dreyma um þjóð sem treysti á skynsemi og þekkingu en ekki trú og fann hana í Kína og lét ekki á sér standa að draga upp afar ljúfa mynd af því ríki þar sem menn búa við frið og farsæld, ekki síst vegna þess að stjórnsýsla er þar ávallt falin hinum lærðustu og dyggð- ugustu mönnum. Annar franskur gáfumaður, Montesquieu, dró hins- vegar upp afar dökka mynd af Kína alráðra keisara og kúgaðs og réttlauss almúga vegna þess að hann þurfti á fjarlægu ríki að halda sem dæmi til útlistunar á eigin kenningum um harðstjórn. Landi þessara ágætu höf- unda, Huc ábóti, sjálfur trúboði í Kína, segir um þá og fleiri Evrópu- menn, sem um landið skrifa: „Það er auðvelt að fmna í einni þjóð hvað sem menn vilja sjá, nóg er að mæta til leiks með fyrirfram mótaða skoðun og vera ákveðinn í að láta ekkert hagga henni.“23 Við upphaf 21. aldar má svo spyrja: Er upplýsingaþjóðfélagið marg- rædda orðið svo öflugt nú, að menn fái ekki lengur næði til að koma neinsstaðar fyrir sínum útópísku draumum? Er það ekki svo, að hvenær sem slík freisting kynni að rísa, fá menn yfir sig þvílík kynstur af mynd- efni að engin fegrun veruleikans nær að skjóta rótum? Það má vel vera. Hitt vitum við, að það er eitthvað í mennskri viðleitni sem gerir að verkum að Staðleysan, trú á hana, ótti við hana, er mjög lífseig. Oscar Wilde komst svo að orði að það heimskort væri gallað sem sleppti Útóp- íunni. Og þó Staðleysan komist varla fyrir á samtímakorti fyrir sjón- varpsvélum og áleitnum spyrlum þá á hún sér alltaf vettvang þar sem slík ráð duga ekki gegn henni: en það er framtíðin. Og hún er stór - eins og Allah. Tilvísanir 1 Höfundur íslands, Reykjavík 2001, bls. 349. 2 Torfið 2.2001. 3 Sjá Robert K. Massie: Peter the Great. His life and world. London 1993, bls. 519. Reyndar bar fundum þeirra Péturs eitt sinn saman og heimspekingurinn mun hafa lagt fram drög að stofnun Vísindaakademíu í Rússlandi. 1 Isabel de Madariaga. Catherine the Great. Yale University Press, 1990, bls. 154. TMM 2004 • 3 87
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.