Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Side 120

Tímarit Máls og menningar - 01.09.2004, Side 120
Bókmenntir segir (og er þá einnig með Martíus í huga) að órofa tengsl séu milli goðafræði (mýtólógíu) og hugmyndafræði (ídeólógíu). „Með skírskotun til hins fyrrnefnda leitast snillingar við að ryðja veg frá andlegri og tímanlegri nauðung áleiðis til hugsjónaheimsins sem Stephan G. lýsir í kvæði sínu Martíusa (Haraldur Bessa- son 1998:37). í leiðinni mætti kannski minna á grein Haralds frá árinu 2002 um Sigurð Trölla þar sem hann sýnir fram á að átök þess norðlenska afdalabónda við klerkinn Hannes minni á andóf Stephans og menningarfélagsmannanna í Dakóta gegn klerkaveldinu og kreddukenningunum sem ekki leiddu alltaf blessun yfir íslendingabyggðirnar vestra. Stundum er Viðar stuttorður um einstök kvæði sem eðlilegt er. Hann segir um fyrrnefndar Vögguvísur að þær séu „óður til þeirrar ástar á skáldskap sem blómstraði víða til sveita“ (11:233). Það er eflaust rétt en jafnframt og kannski fremur mætti tala um ramma ádeilu í anda kvæðisins um Jón hrak (sem ort var ári fyrr) enda kemur það óbeint fram í athugasemd Stephans við kvæðið sem prentaðar eru í útgáfu Þorkels Jóhannessonar á Andvökum (IV:425). Óminn frá Jóni hrak má heyra í orðunum krakki og kúrði í Vögguvísum. („Snemma var hann kenjakrakki,/kúrði er aðrir voru á flakki“ [Jón hrak]; „Það var fæddur krakki í koti - /kúrði sig í vögguskoti“ [ Vögguvísur]. Bragarhátturinn er að hluta sá sami - og „fóstran“ svæfir skáldgáfuna: Fleiri gáfur svæfði ég svona. Sofðu! Korríró! Margir andans menn hafa sýnt Stephani G. sóma og nægir þar að minna á Finn- boga Guðmundsson, Hannes Pétursson og Harald Bessason auk Sigurðar Nor- dals. Nú hefur Viðar Hreinsson heldur betur bæst í þennan hóp; óvissuferðin endaði farsællega (nú þarf bara að þýða á ensku!). Við þurftum á þessu verki að halda til að heiðra minningu skáldsins og hugsuðarins og stækka þann hóp sem sækir heilsubót og hvatningu til hans. Heimildir: Atli Harðarson. 2004. „Stephan G.“ Lesbók Morgunblaðsins 24. apríl. Haraldur Bessason. 1998. „Frumkraftur náttúrunnar og Skagafjörður Stephans G.“ Greinar af sama meiði helgaðar Indriða Gíslasyni sjötugum. Rannsóknarstofnun Kennaraháskóla Islands. Haraldur Bessason. 2002. „Himnastiginn og Stephan G.“ Úr manna minnum. Greinar um íslenskar þjóðsögur. Heimskringla. Háskólaforlag Máls og menningar. Reykjavík. Óskar Ó. Halldórsson. 1961. „Á ferð og flugi eftir Stephan G. Stephansson.“ Studia Islandica 19:7-94. Viðar Hreinsson. 2004. „Ekkert er algjörlega dautt.“ Lesbók Morgunblaðsins 17. apríl. 118 TMM 2004 • 3
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.