Tímarit hjúkrunarfræðinga - 2019, Qupperneq 109

af þeim einstaklingum sem fengu sýkingu eftir aðgerðina
flokk ast einn þeirra í flokk 1 skv. Clavien-Dindo eftir að hafa
einungis fengið meðferð með sáraumbúðum en flestir hinna
sem fengu sýkingu, eða 19 þátttakendur, voru metnir í flokki
2 eftir að hafa verið meðhöndlaðir með sýklalyfjum. Tíu þátt-
takendur voru metnir í flokki 3 skv. Clavien-Dindo eftir að
hafa þurft frekara læknisinngrip (enduraðgerð (n=7), ástungu
á ígerð (e. abscess) (n=1), sár opnað og hreinsað (n=1) og sára-
sogsmeðferð (e. vacuum assisted closure) (n=1). Einn þátttak-
andi lést í kjölfar kviðarholssýkingar og fór því í flokk 5 skv.
Clavien-Dindo-flokkuninni. Dánartíðni vegna sýkinga var því
1,4% í þessari rannsókn.
Þvagfærasýking var algengasta tegund sýkingar meðal þátt-
takenda eða 24,3% (n=17). rúmur þriðjungur þeirra sem
fengu þvagfærasýkingu fengu einnig þvagteppu (6/17), en alls
fengu tíu þátttakendur þvagteppu eftir aðgerðina (14,3%).
Þátttakendur sem fengu þvagteppu eftir aðgerðina voru mark-
tækt líklegri til þess að fá þvagfærasýkingar en þeir sem ekki
fengu þvagteppu (χ2 (1)=8,093, p=0,004). Þannig var þvagfæra -
sýking hjá þeim sem ekki fengu þvagteppu 18,3% (n=11) en
60% (n=6) hjá þeim sem fengu þvagteppu. Þeir þátttakendur
sem fengu þvagteppu eftir aðgerðina þurftu í flestum tilfellum
(8/10) að fá annan þvaglegg og þar af útskrifuðust sex þeirra
með þvaglegg. Þvagi var tappað af þvagblöðu hinna tveggja
þátttakendanna sem fengu þvagteppu eftir aðgerðina og þurftu
þeir því ekki annan þvaglegg.
algengast var að þvagleggurinn væri fjarlægður á öðrum
degi eftir aðgerð (spönn 1–59) en að meðaltali var þvaglegg-
urinn fjarlægður 4,8 dögum eftir aðgerð. Tólf þátttakendur
losnuðu við þvaglegginn á fyrsta degi eftir aðgerð og fékk eng-
inn þeirra þvagfærasýkingu. hins vegar fengu tveir (16,7%)
þeirra þvagteppu eftir aðgerðina. hjá þeim þátttakendum sem
losnuðu við þvaglegginn á 2.–3. degi eftir aðgerð fengu 28%
þvagfærasýkingu en þvagteppu 4%. Sjö af þeim tíu þátttak-
endum (70%) sem voru með þvaglegg í 10 daga eða meira
fengu þvagfærasýkingu. Þar af voru fjórir af þeim sex þátttak-
endum sem útskrifuðust með þvaglegg. Ekki reyndist vera
marktækt samband á aldri, aSa-flokkun eða tegund aðgerða
við að fá þvagfærasýkingu eða þvagteppu. Þeir sjúklingar sem
fóru í aðgerð á endaþarmi (38,5% eða 5/13) voru þó líklegri til
þess að fá bæði þvagfærasýkingu og þvagteppu en þeir sem
fóru í aðgerð á ristli (21,1% eða 12/57) þó munurinn væri ekki
marktækur.
Skurðsárasýking varð hjá 14,3% sjúklinga (n=10) og reynd-
ist hún helmingi algengari hjá þátttakendum sem voru 70 ára
eða eldri eða 18,4% (7/38) en hjá þátttakendum yngri en 70
ára, 9,4% (3/32), þó munurinn reyndist ekki marktækur. Ekki
reyndist heldur marktækur munur á fjölda skurðsárasýkinga
hjá þeim sem fóru í opnar aðgerðir (2/28) og þeim sem fóru í
kviðsjáraðgerðir (5/32). Skurðsárasýking varð hjá 13,5% (7/52)
þátttakenda sem ekki fengu stóma í aðgerðinni en 30% (3/10)
hjá þeim sem fengu verndandi stóma. Enginn af þeim átta
þátttakendum sem fengu varanlegt stóma fengu skurð sára -
sýkingu. Þá fékk þriðjungur (3/9) þátttakenda sem voru í flokki
offitu (LÞS yfir 30) skurðsárasýkingu en um fimmtungur
(5/26) þeirra sem voru í kjörþyngd (LÞS 18,5–24,9). Ekki
reyndist vera marktækur munur á fjölda skurðsárasýkinga eftir
aSa-flokkun þátttakenda. Þær skurðsárasýkingar sem komu
upp voru meðhöndlaðar á eftirfarandi hátt: Sárasogsmeðferð
og sýklalyf (n=2), opnun á skurðsári og sýklalyf (n=1), ein-
ungis sýklalyf (n=6), einungis sáraumbúðir (n=1). Eini þátt-
takandinn sem ekki fékk sýklalyf við sárasýkingu var í líknandi
meðferð.
Sýkingu í kviðarhol fengu 18,6% (n=13) og er meginástæða
þess rof á samtengingu. af þeim 67 þátttakendum sem gerð
var á ristilsamtenging í aðgerðinni fengu 10 eða 14,9% rof á
tenginguna eftir aðgerð og kviðarholssýkingu í kjölfarið. af
þeim fóru fimm þátttakendur í enduraðgerð en hinir fimm
ritrýnd grein scientific paper
tímarit hjúkrunarfræðinga • 3. tbl. 95. árg. 2019 109
Tafla 3. Tegundir sýkinga og fjöldi þátttakenda sem fékk sýkingu
Tafla 2. Tegundir skurðaðgerða sem þátttakendur gengust undir
Skurðaðgerð Tíðni %
Dausgarnar-botnristilsúrnám (Ileocecal resection) 4 5,7
Stómía lögð án úrnáms (Ileostomy/colostomy
without resection) 2 2,8
úrnám á risristli (Ascending colon resection) 25 35,7
úrnám á þverristli (Transverse colon resection) 3 4,3
úrnám á fallristli (Descending colon resection) 6 8,6
úrnám á bugaristli (Sigmoid colon resection) 16 22,9
fremra brottnám á endaþarmi (Low anterior
resection of rectum) 10 14,3
ristilhjáveita án úrnáms (Colon bypass) 1 1,4
algjört brottnám á endaþarmi um kvið og spöng
(Abdominal-perineal resection of rectum) 3 4,3
Samtals 70 100

Valaðgerð 64 91,5
Bráðaaðgerð 6 8,5
Samtals 70 100

kviðsjáraðgerð 32 46
Opin kviðarholsaðgerð 28 40
kviðsjáraðgerð en skipt í opna aðgerð 10 14
Samtals 70 100
Tegundir sýkinga Tíðni * %*
Þvagfærasýking 17 24,3
kviðarholssýking 13 18,6
Skurðsárasýking 10 14,3
Blóðsýking 6 8,6
Munnholssýking 6 8,6
Lungnabólga 2 2,9
Sýking í stóma (stomatitis) 1 1,4
VÓE-sýking 1 1,4
* Sami þátttakandi getur verið með fleiri en eina sýkingu