Þjóðmál - 01.06.2016, Qupperneq 82

„Það er því ekki verið að vega að þingræðinu með því að beita lýðræðinu á
þann hátt að fóikið fái sjálft í þjóðaratkvæðagreiðslu að leggja dóm á mál
sem forseti íslands hefur kosið að vísa til þjóðarinnar. Með ákvörðun um
þjóðaratkvæðagreiðslu er á lýðræðislegan hátt verið að færa valdið í hendur
fólksins, sem þjóðkjörnir fulltrúar sækja umboð sitt frá. Það að slíkur réttur skuli
vera fyrir hendi veitir þingræðinu og ekki síður framkvæmdavaldinu
nauðsynlegt aðhald, sem styrkir lýðræðið."
Jóhcmna Sigurðardóttir í blaðagrein árið 2004.
lýðveldisins en heimila þess í stað þjóðar-
atkvæðagreiðslu. Rökin væru einföld: Það
væri óþarft„eða a.m.k. ekki eins mikil ástæða
til þeirrar heimildar ef opnaðist fyrir þann
lýðræðislega rétt fólksins að stór mál fari í
þjóðaratkvæðagreiðslu ef fimmtungur
kosningarbærra manna óskar þess".
Athyglisvert er að lesa grein sem Jóhanna
skrifaði í Morgunblaðið 8. júní 2004 þegar
tekist var á um umdeild fjölmiðlalög, sem
Ólafur Ragnar Grímsson synjaði staðfestingar.
Þá var Jóhanna í stjórnarandstöðu.
Jóhanna skrifaði:
„Það er beinlínis hlægilegt að hlusta á
ráðamenn hafa áhyggjur af þingræðinu
nú - menn sem stjórnað hafa þjóðinni með
ráðherraræði í hartnæráratug. Lýðræðið
er, engu síður en þingræðið, hornsteinn
og grundvallarregla íslenskrar stjórn-
skipunar. Það er því ekki verið að vega að
þingræðinu með því að beita lýðræðinu
á þann hátt að fólkið fái sjálft í þjóðar-
atkvæðagreiðslu að leggja dóm á mál
sem forseti íslands hefur kosið að vísa til
þjóðarinnar. Með ákvörðun um þjóðar-
atkvæðagreiðslu erá lýðræðislegan hátt
verið að færa valdið í hendur fólksins,
sem þjóðkjörnirfulltrúarsækja umboð
sitt frá. Það að slíkur réttur skuli vera fyrir
hendi veitir þingræðinu og ekki síður fram-
kvæmdavaldinu nauðsynlegt aðhald, sem
styrkir lýðræðið."
Jóhanna hélt síðan áfram:
„í stjórnartíð Davíðs Oddssonar hefur fram-
kvæmdavaldið styrkst gífurlega á kostnað
bæði þingræðis og lýðræðis. Mörgum
hefur fundist stjórnarhættir oddvita
stjórnarflokkanna minna meira á tilskip-
anir einræðisherra en lýðræði, enda hafa
ákvarðanir þeirra iðulega endað fyrir dóm-
stólum. Ekki er hikað við að keyra í gegnum
þingið lög sem beinist að þeim sem standa
ekki og sitja eins og valdstjórnin vill. Nægir
þar að nefna fjölmiðlalögin og niðurlagn-
ingu á Þjóðhagsstofnun."
Jóhanna skrifaði jafnframt:
„Nú eru þessir sömu menn [Davíð Oddsson
og Halldór Ásgrímsson, innsk. Þjóðmál]
fullir vandlætingar og tala um atlögu að
þingræðinu, þegarforseti lýðveldisins
beitir málskotsrétti sínum, sem honum
er tryggður í stjórnarskránni og vísar
umdeildu máli til þjóðarinnar. Nei - svo oft
hafa núverandi valdhafar misboðið þing-
ræðinu og lítilsvirt það, að það fer þeim
illa að bera á þessum tímamótum fyrir sig
umhyggju fyrir því. í reynd hefur lýðræðið
nú vikið til hliðar ráðherraræðinu og í
framhaldinu gæti þetta átt eftir að styrkja
þingræðið."
Gagnrýni Jóhönnu er merkileg í Ijósi við-
bragða hennar og Steingríms J. Sigfússonar
við synjun forsetans á lcesave-lögunum.
En 2004 skrifaði Jóhanna í áðurnefndri grein:
„Viðbrögð oddvitanna einkennast nú af
hefnd vegna þess að forsetinn setti valdið
í hendur fólksins. Þeir vilja taka málskots-
réttinn af forsetanum sem gengur gegn
lýðræðinu og mun treysta enn frekar í sessi
ráðherraræðið á íslandi."
Nokkru síðar skrifaði Jóhanna sem þá var í
stjórnarandstöðu::
„Ef stjórnarherrunum er alvara í því að
ætla að leggja til að afnema málskotsrétt
80 ÞJÓÐMÁL sumarhefti 2016