Fréttablaðið - 26.01.2023, Blaðsíða 31

Tin Can Factory, Dósaverk-
smiðjan, er tungumálaskóli
þar sem áhersla er lögð á
íslenskukennslu fyrir útlend-
inga á íslensku, þó þar sé
einnig kennd enska á ensku,
ætluð meðal annars útlend-
ingum og svo spænska.
Gígja Svavarsdóttir byrjaði að
kenna í skólastofu í hruninu en hún
hafði þá kennt íslensku sem annað
mál lengi. Nemendur sem ekki
hafa vestræna letrið í móðurmáli
sínu fá kennslu í því auk íslensku.
Kennarar við skólann hafa útbúið
námsefni fyrir þennan hóp. „Við
erum með haug af námsefni en við
höfum ekki fengið styrki til þess að
gefa það út. Þetta þyrfti að koma
út vegna þess að við vitum að það
er mikil þörf á öllum skólastigum
fyrir námsefni þar sem fólk lærir
bæði vestræna letrið og íslensku.“
Starfsmenn eru að jafnaði um 25.
„Við erum með jafnlaunastefnu;
það eru eiginlega allir á sömu
launum hérna. Krafan er að kenn-
arar séu háskólamenntaðir. Karlar
og konur. Sama vinna, sama ábyrgð
og svo er mikið lagt upp úr sam-
vinnu. Við kennum í fjórar vikur
á dagtíma og svo tökum við eina
viku sem er bara endurmenntun,
námsefnisgerð og fundir. Ég reyni
að tryggja að kennarar fái líka að
anda, þetta er svo mikið álag. Þetta
er mjög krefjandi vinna. Ég fastræð
fólk og með því náum við ákveðnu
jafnvægi og mikilli faglegri vinnu.
Oftast er fólk í verktakavinnu við
þessa kennslu; ég er að reyna að
búa til atvinnuöryggi innan þessa
geira. Við söfnum með því reynslu
og gæðum í kennslu. Kvöldkennsl-
an er samt enn verktakavinna því
þessi kennsla er ekki metin að
verðleikum við úthlutun styrkja
til hennar. Við erum að gera okkar
besta í þjálfun kennara þar líka. Ég
bíð samt eftir betri tíð,“ segir Gígja
Svavarsdóttir, framkvæmdastjóri
og eigandi Tin Can Factory, sem á
íslensku kallast Dósaverksmiðjan.
Samvinna starfsfólks og hlustun
Hvað með stjórnunarstíl Gígju?
„Samvinna. Það er mikilvægt
að skólinn sé ein heild og að við
vinnum öll saman. Það á enginn
að þurfa að finna upp hjólið. Við
erum mikið í að miðla og læra
saman nýjar aðferðir og nýjar nálg-
anir. Líka að vinna með nemenda-
hópnum, hlusta og finna leiðir til
að vera sem oftast með nám við
hæfi. Undirslagorð okkar er: „Ef
við höldum að við vitum hvernig
á að gera hlutina þá lokum við.“ Þá
erum við hætt að hlusta og gerum
allt eins og síðast. Framvinda náms
og gæða er að vinna með nemend-
um, vinna saman, njóta og hlusta.“
Reynslumikill kennari
Gígja lærði heimspeki við HÍ en
hefur starfað í áratugi við kennslu í
íslensku sem öðru máli. Hún vann
fyrst hjá Námsflokkum Reykjavík-
ur – við kennslu og námsefnisgerð.
Hún vann líka í Lingua-verkefninu
Braga, sem er námsefni á netinu, í
samvinnu við Humboldt-háskóla í
Berlín. Hún var með sinn eigin net-
skóla, Skoli.eu, í átta ár þegar hún
bjó á Ítalíu og einnig Íslenskuskól-
ann, skóla á neti fyrir íslensk börn
í útlöndum. Þegar hrunið skall á
var fjölskyldan nýkomin til Íslands
og þá hófst kennsla í skólastofu
og síðan hefur skólinn vaxið og
dafnað. Námsefnisgerð og kennslu-
fræði eru hennar megináhugamál.
Gígja hefur gefið út mörg kennslu-
spil og bækur fyrir kennslu í Dósa-
verksmiðjunni en efnið er einnig
nýtt í mörgum skólum á mörgum
skólastigum.
Fjölbreytt starfsemi
Nemendur Dósaverksmiðjunnar
voru rúmlega 2.700 í fyrra. „Kennsla
hefst klukkan 9.30 og lýkur 22.15
á kvöldin. Við höfum alltaf kennt
íslensku á íslensku og gert námsefni
við hæfi. Það þarf ekki að kunna
ensku til að læra íslensku. Við erum
ekki með námskeið þar sem ekki
er kennt á íslensku, þess þarf ekki
ef námsefnið er gott og kennslan
miðuð að því og því þjálfum við alla
kennara í byrjun.“
Starfsemin er fjölbreytt. „Kennd
eru átta stig og alls konar talnám-
skeið. Þá er netnámið alltaf vinsælt
og vinnustaðanámskeiðum fjölgar
mjög mikið og er gleðilegt að sjá
að fyrirtæki sjá sér mikinn hag í að
vera með nám fyrir sitt starfsfólk á
vinnutíma.
Framhaldsfræðsla snýr að
menntun fullorðinna og við
höfum sérhæft okkur í að kenna
íslensku sem annað mál og hafa
verkefnin aukist með hverju ári.
Útlendingar sækja vel í íslensku-
nám en hópurinn hefur breyst
mjög mikið og má segja að verkefni
framhaldsfræðslunnar nái yfir öll
skólastig í dag. Til okkar kemur fólk
sem þarf að læra íslensku en hefur
sumt aldrei notið formlegrar skóla-
göngu, önnur hafa jafnvel margar
háskólagráður.“
Sum lesa ekki vestrænt letur
Gígja segir að þriðjungur nem-
endanna þurfi að læra vestræna
letrið af því að móðurmál þeirra
eru rituð á öðru letri. „Við tókum
ákvörðun um að sinna þessum
hópi þó engir væru styrkir til. Þessi
hópur er mjög fjölbreyttur. Þetta er
fólk sem kemur oftast frá stríðs-
hrjáðum löndum og eins og áður
sagði þá hafa sum aldrei gengið
í skóla á meðan önnur eru mjög
vel menntuð. En það breytir því
ekki að þau hafa aldrei unnið með
vestrænt letur. Þessi hópur var van-
ræktur mjög lengi og við hjá Dósa-
verksmiðjunni þurftum eiginlega
að berjast fyrir því inni í kerfinu að
fá að kenna þessum hópi vestræna
letrið og það væri viðurkennt sem
fullgilt nám. Við erum núna komin
með fimm stig í vestræna letrinu en
þetta skiptir miklu máli vegna þess
að það er verið að fara betur með
almannafé og tíma þessa fólks af
því að það var áður sett á venjuleg
íslenskunámskeið og enginn skildi
af hverju því gekk svona illa að
læra. Það var systematískt verið að
brjóta þennan hóp niður með því
að kanna ekki þörf á undirbúnings-
námi við hæfi. Hlusta, við verðum
að hlusta.“
Eins og áður segir er um fjöl-
breyttan hóp að ræða. „Sum eru
vissulega hælisleitendur en þetta
er líka fólk sem er komið með
kennitölu og fólk sem er búið að
búa hér í fjölda ára, hefur verið
á vinnumarkaði, en hefur aldrei
fengið þessa þjónustu. Þau geta
ekki lesið launaseðilinn sinn nema
með hjálp.“
Gígja segir að í sumum tilfellum
hafi sum innan þessa hóps aldrei
lært að lesa. „Þau höfðu aldrei farið
í gegnum þetta ferli, að færa hljóð
yfir á bókstaf. Þau hafa því engin
tæki til að læra sjálf af því að þau
eru ekki læs á sitt eigið tungumál.
Við höfum því námskeið fyrir þann
hóp til að læra að lesa á sínu eigin
tungumáli áður en það hefur form-
legt nám í íslensku og það hefur
skilað frábærum árangri.“
Þarf styrki
Gígja segir það hafa verið áskorun
hjá Tin Can Factory í upphafi að
kenna þessum hópi vestræna letrið
þar sem námsefni skorti til að
kenna fullorðnum. „Við getum ekki
notað sama námsefni og íslensk
börn nota til þess að læra að lesa.
Það gefur augaleið. En hér er mikill
og góður kjarni af kennurum sem
hafa þróað námsefni. Við erum
með haug af námsefni en fáum
ekki styrki til þess að gefa það
út. Þetta þyrfti að bæta því við
vitum að það er mikil þörf á öllum
skólastigum á námsefni þar sem
fólk lærir bæði vestræna letrið og
íslensku.“ n
Þar sem íslenska er kennd á íslensku
Gígja Svavarsdóttir kennari segir að framhaldsfræðslan snúi að menntun
fullorðinna og kennarar séu sérhæfðir í að kenna íslensku sem annað mál og
hafa verkefnin aukist með hverju ári. fréttablaðið/anton brink
Gígja ásamt samstarfsmönnum, Aiste, Samira og Marya. fréttablaðið/anton brink
Hluti náms-
efnisins í Tin
Can Factory
eða Dósaverk-
smiðjunni, sem
er tungumála-
skóli.
Gígja segir að mjög gott samstarf sé meðal kennara í skólanum.
kynningarblað 15FIMMTUDAGUR 26. janúar 2023 Félag kvenna í atvinnulíFinu