Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Side 4


dæmis þannig að ráðherrar yrðu varari um sig og tregari til að ræða
opinskátt um einstök málefni sem þeir telja viðkvæm. Ef breyting­
artillagan hefði slíkar afleiðingar mætti spyrja hvort hún væri raun­
verulega til þess fallin að leiða til betri stjórnarhátta. Þótt ekkert yrði
fullyrt í þessum efnum virtist ljóst að mati minnihlutans að jafn rót­
tæk hugmynd og þessi þarfnaðist nánari umræðu og skoðunar áður
en Alþingi tæki endanlega afstöðu til hennar.
Ástæða er til að fara nokkrum orðum um framangreinda fyrir­
ætlan Alþingis um að mæla fyrir um hljóðritanir á ríkisstjórnarfund­
um.
II.
Með lögum nr. 115/2011 voru lögfest ýmis ákvæði sem hafa það að
markmiði að auka formfestu og skipulag á ríkisstjórnarfundum.
Samkvæmt 2. og 3. mgr. 7. gr. skulu í fundargerðum ríkisstjórnar
færðar niðurstöður, skýrt frá frásögnum og tilkynningum ráðherra
auk þess sem greint skal frá umræðuefni, ef ekki er á því formleg
niðurstaða, og bókuð afstaða samkvæmt sérstakri ósk ráðherra.
Undan skal þó fella þau atriði fundargerðar sem hafa að geyma upp­
lýsingar sem falla undir takmarkanir á upplýsingarétti vegna einka­
hagsmuna og almannahagsmuna og skulu þau færð í sérstaka trún­
aðarmálabók. Fundargerðir skulu staðfestar af forsætisráðherra og
dreift til annarra ráðherra þegar staðfesting liggur fyrir. Komi fram
athugasemd við fundargerð frá ráðherra skal hún skráð í fundar­
gerð næsta fundar. Í athugasemdum við frumvarp það er varð að
lögunum segir um þessar efnisreglur að tilgangur þeirra sé að
tryggja að faglega sé staðið að ritun fundargerða ríkisstjórnar. Fundar­
gerðir endurspegli skýrlega þau málefni sem rædd eru á ríkisstjórnar­
fundum og þær niðurstöður sem fást í mál sem og afstöðu einstakra
ráðherra óski þeir sérstaklega eftir því að slík afstaða sé bókuð. Í
þessu sambandi verði þó ávallt að hafa í huga að ríkisstjórnarfund­
ir séu fyrst og fremst pólitískur samráðs­ og samhæfingarvettvang­
ur ráðherra í ríkisstjórn. Þannig séu þar að jafnaði ekki teknar laga­
lega bindandi ákvarðanir heldur séu umræður og ákvarðanir
ríkisstjórnar framar öðru pólitískt bindandi fyrir ráðherra en endan­
legt ákvörðunarvald eftir í höndum viðkomandi ráðherra. Af þess­
um sökum sé að jafnaði ekki tilefni til að umræður séu raktar í smá­
atriðum í fundargerðum ríkisstjórnarfunda.
Óhætt er að fullyrða að hljóðritanir á ríkisstjórnarfundum geti
haft í för með sér að eðli slíkra funda taki nokkrum breytingum frá
því sem nú er. Að teknu tilliti til þess að slíkir fundir eru einkum
samráðs­ og samhæfingarvettvangur ráðherra er ekki augljóst að