Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Page 17


fjallað nánar um þau í þessari grein.24 Í fyrsta lagi eiga lögin ekki við
um álitaefni sem varða persónulega réttarstöðu manna og gerhæfi
nema annað leiði af ákvæðum 11. gr. (a­liður), skuldbindingar er
varða erfðir og samninga um réttindi og skyldur sifjaréttarlegs eðlis
(b­liður), skuldbindingar sem byggjast á víxlum, tékkum og skulda­
bréfum og öðrum viðskiptabréfum (c­liður), samninga um gerð­
ardóma og val á dómstóli (d­liður), álitaefni sem lúta að löggjöf um
fyrirtæki, félög eða aðrar persónur (e­liður), álitaefni sem varða
umboð eða heimild einstaklinga eða stjórnenda til að skuldbinda
lögpersónur í samningum við þriðja aðila (f­liður), samninga um
stofnun fjárvörslusjóðs eða mál sem varða lögskipti stofnanda,
vörslumanns og rétthafa (g­liður) og sönnun og málsmeðferð, nema
að því leyti sem slíkt leiðir af 14. gr. (h­liður). Þá kemur fram í 3.
mgr. 1. gr. að ákvæði laganna gildi ekki um vátryggingarsamninga
sem varða vátryggingaratburði á yfirráðasvæði ríkis sem tilheyrir
Evrópska efnahagssvæðinu en það ákvæði á þó ekki við um samn­
inga um endurtryggingar, sbr. 4. mgr. 1. gr. laganna.
Í 2. gr. laganna er tekið af skarið um að lögin eigi við um beit­
ingu laga ríkis sem er utan Evrópska efnahagssvæðisins en þar seg­
ir að lögin eigi við þótt þau leiði til þess að beita beri löggjöf ríkis
utan þess svæðis. Lögin ættu því t.d. við ef ágreiningur risi fyrir ís­
lenskum dómstólum milli aðila frá Mexíkó og íslensks aðila um
hvaða lög giltu í samningsgerð þeirra.
Í dómi Hæstaréttar frá 15. desember 2011 í máli nr. 224/2011 var
fjallað um ágreining kanadískrar lögfræðistofu og íslensks einstakl­
ings. Leyst var úr kröfu um vexti af peningaupphæð m.a. á grund­
velli laga nr. 43/2000, líkt og nánar verður rakið hér síðar.
Hvað varðar skýringu laga nr. 43/2000 má taka fram að það
virðist viðurkennd meginregla í íslenskum rétti að túlka lögfesta
þjóðréttarsamninga til samræmis við skýringu annarra samnings­
ríkja.25 Þar eð lög nr. 43/2000 byggja mjög afgerandi á Rómarsamn­
ingnum og lögin voru sett til að samræma lagaskilareglur á milli
Íslands og þeirra þjóða sem eru aðilar að samningnum verður að
telja líklegt að við túlkun á lögunum yrði litið til túlkunar þeirra
þjóða sem eru aðilar að honum.26
24 Í grein Eyvindar G. Gunnarssonar, „Lagaskil á sviði samningaréttar“, er að finna grein­
argott yfirlit um gildissvið laga nr. 43/2000, sjá einkum bls. 144­151.
25 Davíð Þór Björgvinsson: Lögskýringar. Reykjavík 2008, bls. 287.
26 Sjá Eyvindur G. Gunnarsson: „Lagaskil á sviði samningaréttar“, bls. 140.