Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Síða 17
fjallað nánar um þau í þessari grein.24 Í fyrsta lagi eiga lögin ekki við
um álitaefni sem varða persónulega réttarstöðu manna og gerhæfi
nema annað leiði af ákvæðum 11. gr. (aliður), skuldbindingar er
varða erfðir og samninga um réttindi og skyldur sifjaréttarlegs eðlis
(bliður), skuldbindingar sem byggjast á víxlum, tékkum og skulda
bréfum og öðrum viðskiptabréfum (cliður), samninga um gerð
ardóma og val á dómstóli (dliður), álitaefni sem lúta að löggjöf um
fyrirtæki, félög eða aðrar persónur (eliður), álitaefni sem varða
umboð eða heimild einstaklinga eða stjórnenda til að skuldbinda
lögpersónur í samningum við þriðja aðila (fliður), samninga um
stofnun fjárvörslusjóðs eða mál sem varða lögskipti stofnanda,
vörslumanns og rétthafa (gliður) og sönnun og málsmeðferð, nema
að því leyti sem slíkt leiðir af 14. gr. (hliður). Þá kemur fram í 3.
mgr. 1. gr. að ákvæði laganna gildi ekki um vátryggingarsamninga
sem varða vátryggingaratburði á yfirráðasvæði ríkis sem tilheyrir
Evrópska efnahagssvæðinu en það ákvæði á þó ekki við um samn
inga um endurtryggingar, sbr. 4. mgr. 1. gr. laganna.
Í 2. gr. laganna er tekið af skarið um að lögin eigi við um beit
ingu laga ríkis sem er utan Evrópska efnahagssvæðisins en þar seg
ir að lögin eigi við þótt þau leiði til þess að beita beri löggjöf ríkis
utan þess svæðis. Lögin ættu því t.d. við ef ágreiningur risi fyrir ís
lenskum dómstólum milli aðila frá Mexíkó og íslensks aðila um
hvaða lög giltu í samningsgerð þeirra.
Í dómi Hæstaréttar frá 15. desember 2011 í máli nr. 224/2011 var
fjallað um ágreining kanadískrar lögfræðistofu og íslensks einstakl
ings. Leyst var úr kröfu um vexti af peningaupphæð m.a. á grund
velli laga nr. 43/2000, líkt og nánar verður rakið hér síðar.
Hvað varðar skýringu laga nr. 43/2000 má taka fram að það
virðist viðurkennd meginregla í íslenskum rétti að túlka lögfesta
þjóðréttarsamninga til samræmis við skýringu annarra samnings
ríkja.25 Þar eð lög nr. 43/2000 byggja mjög afgerandi á Rómarsamn
ingnum og lögin voru sett til að samræma lagaskilareglur á milli
Íslands og þeirra þjóða sem eru aðilar að samningnum verður að
telja líklegt að við túlkun á lögunum yrði litið til túlkunar þeirra
þjóða sem eru aðilar að honum.26
24 Í grein Eyvindar G. Gunnarssonar, „Lagaskil á sviði samningaréttar“, er að finna grein
argott yfirlit um gildissvið laga nr. 43/2000, sjá einkum bls. 144151.
25 Davíð Þór Björgvinsson: Lögskýringar. Reykjavík 2008, bls. 287.
26 Sjá Eyvindur G. Gunnarsson: „Lagaskil á sviði samningaréttar“, bls. 140.