Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Side 37
kvæmni í viðskiptum þar sem samningar af þessu tagi séu oft staðl
aðir og yfirleitt samdir af seljanda vöru eða þjónustu.71
Hvað varðar ákvæði c og glið er nálgunin talsvert ólík því sem
að framan er rakið, en í þessum tilgreindu ákvæðum er miðað við
staðinn (l. lex situs) þar sem fasteignin, sbr. clið, eða hluturinn, sbr.
glið, er staðsettur. Hér er miðað við þá reglu sem myndi að jafnaði
leiða af væntingum manna, þ.e. að jafnaði myndi aðili búast við að
um réttindi yfir fasteign færi eftir lögum þess lands þar sem fast
eignin er staðsett.
Hvað varðar elið, um sérleyfissamninga, og flið, um dreifingar
samninga, þá er hugsunin á bak við reglurnar að vernda veikari
aðilann í samningssambandinu. Sambærileg sjónarmið eiga og við
um dlið, um styttri leigusamninga.
c) Leiðbeiningarreglan í 2. mgr. 4. gr.
Ákvæði 2. mgr. 4. gr. Rómarreglugerðarinnar á við um aðra samn
inga en þá sem taldir eru upp í 1. mgr. hennar. Í ákvæðinu segir að
þegar ákvæði 1. mgr. eigi ekki við eða þegar fleiri en eitt ákvæði í
ahlið ákvæðis 1. mgr. eigi við skuli samningur fara eftir lögum
þess lands þar sem sá aðili, sem efna á aðalskyldu samings, býr eða
hefur aðalstöðvar sínar.
Skipulag þessa ákvæðis er sambærilegt 2. mgr. 4. gr. laga nr.
43/2000 (og Rómarsamningsins). Hins vegar er dregið nokkuð úr
áhrifum ákvæðisins með því að telja upp tiltekna samninga í 1.
mgr., en þar er um að ræða samninga sem búast má við að reyni oft
ast á varðandi lagaskil innan samninga.
Varðandi hugtakið aðalskylda og umfjöllun um staðsetningu að
ila má vísa til kafla 4.3.3 hér að framan.
d) Matskennda sérreglan í 3. mgr. 4. gr.
Rétt eins og í Rómarsamningnum, sbr. 5. mgr. 4. gr. hans, er að finna
sérreglu í Rómarreglugerðinni, sbr. 3. mgr. 4. gr., þar sem er að finna
heimild til að víkja til hliðar reglunum í 1. og 2. mgr. 4. gr. Í 3. mgr.
4. gr. kemur fram að sé ljóst af öllum aðstæðum að samningur hafi
bersýnilega (e. manifestly) meiri tengsl við annað land en leiðir af 1.
og 2. mgr. eigi að beita lögum þess lands.
Markmiðið með breytingunni sem gerð var með Rómarreglu
gerðinni var að eyða þeirri óvissu sem talin var felast í ákvæði 4. gr.,
eins og það var í Rómarsamningnum og er í lögum nr. 43/2000. Ekki
verður séð að það hafi tekist með öllu, en vissulega hefur verið tek
ið af skarið um að líta eigi svo á að 3. mgr. 4. gr. feli í sér undantekn
ingu frá meginreglu í 1. mgr. og eftir atvikum 2. mgr., en orðinu
71 C.M.V. Clarkson og Jonathan Hill: The Conflict of Laws, bls. 220.