Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Síða 37


kvæmni í viðskiptum þar sem samningar af þessu tagi séu oft staðl­
aðir og yfirleitt samdir af seljanda vöru eða þjónustu.71
Hvað varðar ákvæði c­ og g­lið er nálgunin talsvert ólík því sem
að framan er rakið, en í þessum tilgreindu ákvæðum er miðað við
staðinn (l. lex situs) þar sem fasteignin, sbr. c­lið, eða hluturinn, sbr.
g­lið, er staðsettur. Hér er miðað við þá reglu sem myndi að jafnaði
leiða af væntingum manna, þ.e. að jafnaði myndi aðili búast við að
um réttindi yfir fasteign færi eftir lögum þess lands þar sem fast­
eignin er staðsett.
Hvað varðar e­lið, um sérleyfissamninga, og f­lið, um dreifingar­
samninga, þá er hugsunin á bak við reglurnar að vernda veikari
aðilann í samningssambandinu. Sambærileg sjónarmið eiga og við
um d­lið, um styttri leigusamninga.
c) Leiðbeiningarreglan í 2. mgr. 4. gr.
Ákvæði 2. mgr. 4. gr. Rómarreglugerðarinnar á við um aðra samn­
inga en þá sem taldir eru upp í 1. mgr. hennar. Í ákvæðinu segir að
þegar ákvæði 1. mgr. eigi ekki við eða þegar fleiri en eitt ákvæði í
a­h­lið ákvæðis 1. mgr. eigi við skuli samningur fara eftir lögum
þess lands þar sem sá aðili, sem efna á aðalskyldu samings, býr eða
hefur aðalstöðvar sínar.
Skipulag þessa ákvæðis er sambærilegt 2. mgr. 4. gr. laga nr.
43/2000 (og Rómarsamningsins). Hins vegar er dregið nokkuð úr
áhrifum ákvæðisins með því að telja upp tiltekna samninga í 1.
mgr., en þar er um að ræða samninga sem búast má við að reyni oft­
ast á varðandi lagaskil innan samninga.
Varðandi hugtakið aðalskylda og umfjöllun um staðsetningu að­
ila má vísa til kafla 4.3.3 hér að framan.
d) Matskennda sérreglan í 3. mgr. 4. gr.
Rétt eins og í Rómarsamningnum, sbr. 5. mgr. 4. gr. hans, er að finna
sérreglu í Rómarreglugerðinni, sbr. 3. mgr. 4. gr., þar sem er að finna
heimild til að víkja til hliðar reglunum í 1. og 2. mgr. 4. gr. Í 3. mgr.
4. gr. kemur fram að sé ljóst af öllum aðstæðum að samningur hafi
bersýnilega (e. manifestly) meiri tengsl við annað land en leiðir af 1.
og 2. mgr. eigi að beita lögum þess lands.
Markmiðið með breytingunni sem gerð var með Rómarreglu­
gerðinni var að eyða þeirri óvissu sem talin var felast í ákvæði 4. gr.,
eins og það var í Rómarsamningnum og er í lögum nr. 43/2000. Ekki
verður séð að það hafi tekist með öllu, en vissulega hefur verið tek­
ið af skarið um að líta eigi svo á að 3. mgr. 4. gr. feli í sér undantekn­
ingu frá meginreglu í 1. mgr. og eftir atvikum 2. mgr., en orðinu
71 C.M.V. Clarkson og Jonathan Hill: The Conflict of Laws, bls. 220.