Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Side 54


5.2 Atriði sem lágu til grundvallar sakfellingu
a) Kauptilboðin viku verulega til hækkunar frá fyrirliggj­
andi tilboðum
b) Tilgangur tilboðanna
5.3 Ákvörðun refsingar
6. LokaoRð
1. INNGANGUR
Bann við markaðsmisnotkun kom fyrst í lög um verðbréfaviðskipti
árið 19961 og er nú að finna í 117. gr. laga nr. 108/2007 um verðbréfa­
viðskipti. Ákvæðið hefur tekið miklum breytingum frá þessum
tíma, sérstaklega með innleiðingu löggjafar Evrópusambandsins
árið 2005.2 Ekki hefur reynt mikið á ákvæðið í framkvæmd hér á
landi og fram til ársins 2011 var eina dómafordæmið í íslenskum
rétti héraðsdómur frá árinu 2003.
Þann 24. mars 2011 féll í fyrsta skipti dómur í Hæstarétti Íslands
þar sem sakfellt var fyrir markaðsmisnotkun. Tveir einstaklingar,
sjóðsstjóri og miðlari, voru dæmdir í sex mánaða óskilorðsbundið
fangelsi fyrir að hafa í sameiningu, í sex tilvikum, lagt fram kaup­
tilboð í skuldabréf í tilteknum skuldabréfaflokki Exista hf. í Kaup­
höll Íslands.3 Tilboðin voru lögð fram í þeim tilgangi að hafa áhrif á
dagslokaverð bréfanna og gefa þannig eftirspurn og verð bréfanna
misvísandi til kynna. Aðferðin sem tvímenningarnir beittu er eitt af
algengari afbrigðum markaðsmisnotkunar4 og nefnist á ensku mark­
ing the close. Aðferðin byggist á því að eiga viðskipti eða setja fram
1 Lög nr. 13/1996 um verðbréfaviðskipti.
2 Lög nr. 31/2005 um breytingu á lögum nr. 33/2003 um verðbréfaviðskipti. Með lögum
nr. 31/2005 var innleitt í íslenskan rétt eftirfarandi löggjöf Evrópusambandsins: 1) tilskipun
Evrópuþingsins og ráðsins 2003/6/EB frá 28. janúar 2003 um innherjaviðskipti og markaðs­
misnotkun (OJ 2002­2003, A­deild, bls. 1541), 2) undirtilskipun nr. 2003/124/EB sem fjallar
um skilgreiningu og birtingu á innherjaupplýsingum og skilgreiningu á markaðsmisnotk­
un (OJ 2003, L 339, bls. 70), 3) undirtilskipun nr. 2003/125/EB sem mælir fyrir um hvernig
framsetningu og birtingu greininga og ráðlegginga um fjárfestingar í verðbréfum skuli
hagað, ásamt ákvæðum um hvenær skylt sé að upplýsa um hagsmuni og hagsmuna­
árekstra (OJ 2003, L 339, bls. 73), 4) Undirtilskipun nr. 2004/72/EB sem fjallar um viður­
kennda markaðsframkvæmd, skilgreiningu á innherjaupplýsingum í tengslum við hrá­
vöruafleiður, samningu innherjalista, tilkynningu um viðskipti stjórnenda og tilkynningu
um grunsamleg viðskipti (OJ 2004, L 161, bls. 1), og 5) reglugerð nr. 2273/2003/EB sem
fjallar um skilyrði fyrir undanþágum frá banni við innherjasvikum og markaðsmisnotkun
í ákveðnum tilvikum (OJ 2003, L 336, bls. 33).
3 Heitir nú Nasdaq OMX Ísland. Sjá heimasíðu kauphallarinnar á eftirfarandi slóð:
http://www.nasdaqomxnordic.com/nordic/
4 Sjá Emilios Avgouleas: The mechanics and regulation of market abuse. Oxford 2005, bls.
137.