Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Side 70


skrifum um markaðsmisnotkun við opnun markaðar, eða marking
the open. Þó er eftirfarandi að finna í j­lið í grein 5.10 í leiðbeiningum
ESMA og nefnt þar sem vísbending um markaðsmisnotkun:60
Entering significant orders in the central order book of the trading system
a few minutes before the price determination phase of the auction and
cancelling these orders a few seconds before the order book is frozen for
computing the auction price so that the theoretical opening price might
look higher or lower than it otherwise would do; (áh. höf.)
Ofangreind háttsemi felst í því að setja inn stór kaup­ eða sölu­
tilboð í skráðan fjármálagerning nokkrum mínútum fyrir lok opn­
unaruppboðs og draga tilboðin til baka nokkrum sekúndum áður
en uppboðinu lýkur til að hækka eða lækka opnunarverðið. Nýlega
féll dómur í Svíþjóð þar sem einstaklingur var sakfelldur fyrir mark­
aðsmisnotkun vegna sams konar háttsemi, en það var í dómi héraðs­
dóms Stokkhólms, Stockholms tingsrätt, frá 4. apríl 2011 í máli nr. B
16590-10. F var fjárfestir sem átti í viðskiptum í sænsku kauphöll­
inni, Nasdaq OMX Stockholm, í gegnum tölvuforrit heima hjá sér. F
var sakfelldur fyrir markaðsmisnotkun í fjórum tilvikum í svoköll­
uðu opnunaruppboði.61 Opnunaruppboð hjá sænsku kauphöllinni
er ferli þar sem opnunarverð viðkomandi hlutabréfa er fundið út
frá meðalverði í opnunaruppboðinu. Meðalverðið er ákvarðað út
frá því gengi þar sem mesta magn að baki tilboðum getur orðið að
viðskiptum. Þetta þýðir að stórt kauptilboð á háu gengi í uppboð­
inu hækkaði gengið og stórt sölutilboð á lágu gengi lækkaði það.
Í þremur tilvikum beitti F þeirri aðferð að setja inn nokkur minni
kauptilboð og eitt stórt kauptilboð í hlutabréf í Atrium Ljungberg
annars vegar og Active Biotech hins vegar og var gengi í stóru til­
boðunum töluvert hærra en lokagengi síðasta viðskiptadags. Jafn­
framt var gengið töluvert hærra en gengi annarra kauptilboða í
opnunaruppboðinu. Nokkrum sekúndum áður en opnunarupp­
boðinu lauk dró hann stóru kauptilboðin til baka. Þar sem hann
framkvæmdi þetta rétt fyrir opnun markaðar ákvarðaðist opnunar­
verðið eftir kauptilboðum F sem voru mun hærri en önnur tilboð í
uppboðinu. Með þessu náði hann að hækka gengi bréfanna með
mjög litlum tilkostnaði.
Í einu tilviki beitti hann sömu aðferð til að lækka gengi tiltek­
inna hlutabréfa. Hann setti inn stórt sölutilboð á lágu gengi og dró
60 Bls. 16 í leiðbeiningum ESMA (áður CESR), CESR/04/505b. ESMA er skammstöfun fyr­
ir European Securities and Markets Authority eða evrópska verðbréfa­ og markaðseftirlitið.
CESR er skammstöfun fyrir Committee of European Securities Regulators eða Samstarfsnefnd
evrópskra eftirlitsaðia. Sjá t.d. umfjöllun um CESR hjá Aðalsteini E. Jónassyni í bókinni
Viðskipti með fjármálagerninga, bls. 59.
61 Á sænsku: öppningscallen.