Tímarit lögfræðinga - 01.04.2012, Page 86


100/2008, dóm Hæstaréttar frá 15. nóvember 2007 í máli nr. 121/2007 og
Hrd. 2006, bls. 3160 (mál nr. 37/2006).13 Má raunar finna dæmi um að
þjáningabætur vegna líkamsárásar hafi verið dæmdar án skýrra
læknisfræðilega gagna um veikindi, sbr. Hrd. 2000, bls. 1103 (mál nr.
443/1999). Að þessu leyti er munur á bótum fyrir tímabundið at­
vinnutjón og þjáningabótum annars vegar og bótum fyrir varanleg­
an miska og varanlega örorku hins vegar. Nánar tiltekið virðast
dómstólar að nokkru marki telja sér fært að meta sjálfstætt tímabil
óvinnufærni og þjáninga samkvæmt 2. og 3. gr., á grundvelli fyrir­
liggjandi gagna, á meðan þeir myndu ekki meta sjálfstætt fjölda
miskastiga og hlutfall varanlegrar örorku samkvæmt 5. og 6. gr.
Síðarnefndu atriðin verður því að sanna með matsgerð. Áðurnefnd­
ur Hrd. 2000, bls. 1103 (mál nr. 443/1999) ber framangreint raunar
skýrt með sér. Þar voru þjáningabætur dæmdar þrátt fyrir að mats­
gerð lægi ekki fyrir. Kröfu um bætur fyrir varanlegan miska var
hins vegar hafnað með svofelldum orðum:
Eins og málið liggur fyrir hefur stefndi ekki leitað eftir mati á því hvort
hann hafi hlotið varanlegan miska samkvæmt 4. gr. skaðabótalaga af áverk­
unum, sem áfrýjandi veitti honum. Getur því ekki komið til álita að dæma
honum miskabætur vegna líkamlegra afleiðinga þessa atviks.

Rétt er að taka fram að jafnvel þótt brotaþolar kunni að eiga kost
á þjáningabótum án þess að matsgerð liggi fyrir, er vitanlega trygg­
ara fyrir þá að afla matsgerðar um veikindi sín, enda er sönnunar­
byrðin þeirra.14 Í því sambandi má benda á dóm Hæstaréttar frá 28.
maí 2009 í máli nr. 67/2009. Þar var niðurstaða héraðsdóms um bætur
staðfest, en dómurinn hafði hafnað kröfu um þjáningabætur og tek­
ið fram um það:
Engin læknisfræðileg gögn eru í málinu um hve lengi brotaþoli var óvinnu­
fær vegna afleiðingar árásarinnar eða til stuðnings kröfulið 3. Verður því
að vísa þessum kröfulið frá dómi.
Hér má einnig benda á dóm Hæstaréttar frá 13. september 2007 í
máli nr. 131/2007, en í því máli vísaði héraðsdómur kröfu um þján­
ingabætur frá, þar sem hún var „ekki studd viðhlítandi gögnum“.
Eins má benda á Hrd. 1995, bls. 2081 og Hrd. 1997, bls. 1215, þar sem
13 Sjá einnig Hrd. 2005, bls. 3911 (mál nr. 131/2005), og héraðsdómana sem birtir eru í dómi
Hæstaréttar frá 3. nóvember 2011 í máli nr. 368/2011 og dómi Hæstaréttar frá 4. desember 2008 í
máli nr. 245/2008.
14 Viðar Már Matthíasson: Skaðabótaréttur, bls. 646.