Milli mála - 2022, Qupperneq 63

MILLI MÁLA
62 Milli mála 14/2/2022
rifjaði frændinn upp að Káinn hefði verið „glaðlyndur og gaman-
samur, og stundum svolítið glettinn við sína líka, bæði í orði og
verki. Hann var snemma orðheppinn og skrítinn í orðatiltækjum
og orðaleik[jum]“. Frændinn benti jafnframt á að Káinn hefði ekki
átt langt að sækja skáldgáfur sínar, því faðir hans var bróðursonur
Níels skálda, en móðir hans var náskyld Jónasi Hallgrímssyni (N.
N. 1915).3
Káinn flutti 18 ára til Winnipeg árið 1878. Þangað hafði eldri
bróðir hans, Jón Júlíus, farið tveimur árum áður. Þrjú systkini bætt-
ust í hópinn árið 1884 og öll tóku þau upp eftirnafnið Julius, eins og
Jón bróðir þeirra sem var þá orðinn málsmetandi maður í Winnipeg,
með forystu í samfélagi Íslendinga og vel efnaður, en Júlíus var í
raun millinafn Jóns. Aðeins ein systir varð eftir á Akureyri (Richard
Beck 1945, XII). Fátt er vitað með vissu um skáldið frá árunum
1878–1893, nema að í fyrstu starfaði hann í Winnipeg og að árið
1893 fór hann til Norður-Dakóta frá Duluth í Minnesota.
Árið 1894 gerðist Káinn heimilismaður hjá ekkjunni Önnu Geirs
og börnum hennar í Norður-Dakóta. Þar eyddi hann drýgstum
hluta ævi sinnar við bústörf. Hann vann í ígripum sem múrari, var
lagtækur við það, en hann var jafnframt grafari í kirkjugarðinum í
Thingvalla, sem var einn af íslensku smábæjunum á þessum slóðum
og sá eini sem var með kirkju og grafreiti. Dr. Rögnvaldur Pétursson
minntist þess að hann hefði búið hverjum og einum gröf eins og
hann væri að leggja þreyttan vin til hvílu, sem oftast var reyndin
(Beck 1945, XIII−XIV; Furstenau 2014, 133).
Það dylst engum sem les kvæði Káins að óðfræði hans gengur oft-
ast í berhögg við hugmyndir um að skáldskapur skuli vera upphaf-
inn, fágaður og flytja mannbætandi siðferðislegan boðskap. Vantrú
og jafnvel höfnun á að kveðskapur skuli vera alvöruþrunginn og að
hann þurfi að nálgast með djúpri lotningu segja Eburne og Epstein
(2014, 2) einmitt vera kjarna málsins í „ludopoesis“ – óðfræði sem
kennir sig við leik og er ætlað að vekja þá ánægju, kátínu, fögnuð, og
léttvægi sem við tengjum við það að leika sér eða spila leiki. Síaukin
3 Jón Hjaltason (2020, 18, 24, 25) nefnir einnig þessa frændsemi við Níels skálda og Jónas
Hallgrímsson ásamt því að fylla í eyðurnar, einkum með því að draga upp ljósar myndir af
samtímaviðburðum sem mestu máli skiptu hverju sinni í lífi Vestur-Íslendinga, og varpar oft ljósi
á kvæðin.
ENSKUGLETTUR KÁINS
10.33112/millimala.14.1.4