Milli mála - 2022, Side 121

MILLI MÁLA
120 Milli mála 14/2/2022
eignarhaldi sínu á þessum texta og afhjúpar sjálfa sig sem hinn sanna
höfund innan sviga. „Með því að afhjúpa mótsagnir textans koll-
varpar Lispector og grefur undan fullyrðingum Rodrigos.“15 Marta
Peixoto segir enn fremur: „Höfundurinn er kona sem tekur á sig karl-
kyns grímu og sögumaðurinn grímu kvenkyns höfundar.“16
Hér er um að ræða skáldsögu sem fjallar með beinum hætti um
skáldskap og varpar töfrandi ljósi á ást og sköpun, líf og dauða, veru-
leika og sköpunarverk. En í grundvallaratriðum er um að ræða verk
sem skrifað er af kvenhöfundi og fjallar um karlhöfund sem skapar
kvenpersónu um leið og sjálfan sig og úr verður forvitnilegt ástarsam-
band sem hrífur lesandann með sér.
Andartak sköpunar
Skáldsagan hefst á sköpun heimsins:
Allur heimurinn hófst á orðinu já. Ein sameind sagði já við aðra og þá
kviknaði líf. En á undan forsögunni var forsaga forsögunnar og svo það
sem aldrei var og þar leyndist jáið. Þannig var það ávallt. Ég veit ekki
hvers vegna, en ég veit þó að alheimurinn hófst aldrei. (3)
Allt sem þurfti til var að ein sameind játaðist annarri. Hér er meðal
annars lýst sköpun í jarðsögulegum skilningi en líka hinni hvers-
dagslegu sköpun einstaklings, þar sem tveir einstaklingar renna
saman og nýtt líf springur út. Reyndar er hér öll möguleg sköpun
til umræðu, því um leið og lýst er sköpun alheimsins er um að ræða
upphaf skáldsögunnar sem lesandinn hefur fyrir augum. Heimur
skáldsögunnar fæðist með þessu jái, frá einni táknmynd til annarrar,
frá einu orði til annars, svo að úr verða setningar, málsgreinar verða
að efnisgrein og að lokum stendur uppi merkingarbær, heildstæður
og þó brotakenndur nýr heimur.17
„Skáldskapur er skapaður úr tungumálinu, þeim miðli sem skilar
15 Sama heimild, 117.
16 Peixoto, Passionate Fictions, 92.
17 Áhugavert er að Nærri villta hjartanu hefst einnig á heimssköpun sem beintengd er við skáldskap,
þar sem heimurinn fær á sig mynd úr hljóðum, úr glamrinu þegar faðir lítillar stúlku slær á ritvél
sína, og af hverjum slætti er eins og fæðist fleiri og fleiri hljóð og heimurinn kviknar. Raunar fæst
Lispector tíðum við slíka heimssköpun í skáldsögum sínum, þar sem heimur skáldsögunnar
virðist taka á sig mynd með hverju orði, hljóði, brotum, hálfpartinn eins og maður vakni í hálf-
dimmu herbergi og skynji hvern hlut í kringum sig þegar maður deplar augunum og nuddar
stírurnar burt.
LAUMAST ÚT UM BAKDYRNAR
10.33112/millimala.14.1.6