Skessuhorn - 20.12.2022, Side 48

ÞRIÐJUDAGUR 20. DESEMBER 202248
Í mínum huga eru jólin tími fjöl­
skyldunnar og er ég svo heppin að
fá að njóta þeirra með fjölskyldu
minni, fyrst frá því að ég var barn
með foreldrum mínum og systk­
inum og svo seinna meir að búa
til mínar jólahefðir með manni
mínum og börnum eftir að ég fór
sjálf að búa og halda jól.
Þar sem ég er alin upp í sveit og
bý sjálf í sveit þá var biðin oft löng
eftir því að fá að opna pakkana.
Það þurfti að gefa öllum dýrunum
og mjólka kýrnar, þá var jólabaðið
eftir þegar komið var inn úr úti­
verkunum og fjósaverkum og klára
að elda matinn. Þannig að matur­
inn var aldrei fyrr en rúmlega átta.
Svo þurfti að ganga frá eftir matinn
og vaska upp sem var extra mikið
á aðfangadagskvöld. Þegar þetta
var allt búið, þá höfðu foreldrar
mínir þann sið að opna og lesa jóla­
kortin sem höfðu borist og það
var dágóður bunki áður en pakk­
arnir voru opnaðir. Þessi bið reyndi
mikið á þegar maður var barn og
bíða eftir að mega opna jólapakk­
ana sem var búið að raða undir og
við jólatréð. Við vorum yfirleitt að
byrja að opna pakkana þegar systur
mínar komu í heimsókn á aðfanga­
dagskvöld með sínar fjölskyldur
enda löngu búnar með jólamat og
opna pakkana. Aðfangadagskvöld
endaði svo á heitu súkkulaði og
smákökum sem búið var að baka
fyrir jólin og mátti alls ekki borða
fyrr en á aðfangadagskvöld nema
kökurnar sem höfðu misheppn­
ast eins og t.d. verið of lengi inni í
ofninum. Mamma límdi smáköku­
boxið aftur svo maður stælist ekki
til að borða þessar gómsætu kökur
sem hún var búin að baka. Ég var
nú orðin frekar lagin við að plokka
límbandið og stela mér nokkrum
smákökum á meðan foreldrar mínir
voru í fjósi og líma þá svo vand­
lega aftur svo að mömmu grunaði
ekkert. En allt komst þetta upp á
aðfangadagskvöld þegar kökuboxið
sem átti að vera fullt var kannski
orðið hálft.
Þegar ég fór að halda mín jól þá
ákvað ég strax að jólakort yrðu ekki
opnuð fyrr en eftir pakkana eða
áður en farið væri í fjósið. Meðan
börnin mín voru lítil og spenningur
í hámarki þá fengu þau að velja sér
einn pakka og opna klukkan sex til
að geta leikið sér með nýja dótið
og minnkað biðina eftir jólapakka­
flóðinu. Við höfum haft sem sið
fjölskyldan að fara saman og velja
okkur jólatré og bakstur er helst
í upphafi aðventu og smákökur
borðaðar á aðventunni.
Fjóla Benediktsdóttir
Mófellsstaðakoti
Jólakveðja úr Skorradal
Nú fer senn í hönd hátíð ljóss og
friðar, vonar og kærleika. Tími þar
sem gleði og tilhlökkun ríkir hjá
bæði börnum og fullorðnum og
fjölskyldur koma saman til að halda
á lofti gömlum venjum og siðum.
Í minningunni voru jól bernsku
minnar böðuð kærleika og fegurð.
Fjölskyldan samankomin í ömmu
og afa koti í Búðardal og þó oft
hafi verið þröng á þingi þá skipti
það litlu. Á aðfangadag minnist ég
hræðilegu ólyktarinnar af heima­
lagaða rauðkálinu, sem lagðist yfir
húsið og lét okkur börnin halda
fyrir nefið og veina heil ósköp ef
einhver vogaði sér að opna hurðina
inn í stofu. Ég minnist þess að
aðfangadagur hafi verið einn
lengsti dagur ársins, mínúturnar
siluðust áfram og aldrei var klukkan
orðin sex. Það sem stytti mér þó oft
biðina var árlega kirkjuferðin með
afa. Fyrir okkur börnin skiptu gjaf­
irnar að sjálfsögðu mestu máli og
biðin eftir því að uppvaskinu lyki
og þar til hafist var handa við að
opna gjafirnar, gat oft reynst ansi
erfið. Eftir að allt pakkaflóðið var
uppurið og við krakkarnir komnir
á fullt með nýju leikföngin, settust
svo amma og afi í rólegheitum inn í
eldhús og hófust handa við að opna
jólakortin.
Þegar ég hóf minn búskap og fór
að halda jól sjálf kom að sjálfsögðu
ekki annað til greina en að taka
upp þær jólahefðir sem ég ólst upp
við hjá ömmu og afa. Allt skyldi
þrifið hátt og lágt um aðventuna,
fleiri sortir af smákökum bakaðar
en ekki fyrr en ofninn hefði verið
þrifinn, húsið skreytt með marglitu
jólaskrauti í hólf og gólf, jólatréð
skyldi að sjálfsögðu bara skreytt á
Þorláksmessu, silfrið skyldi pússað,
dúkar og rúmföt straujuð, baðher­
bergin skyldi alls ekki þrífa fyrr en
á aðfangadag ásamt því að skipta á
öllum rúmum. Það mátti alls ekki
gera fyrr!
Skápar voru þrifnir og þvotta­
húsið skúrað og skrúbbað. Ham­
borgarhryggurinn var soðinn upp
úr rauðvíni, eins og amma gerði,
ísinn varð að vera eftir uppskrift­
inni hennar ömmu og heima­
lagaða rauðkálið, það mátti nú
ekki vera keypt, það átti að sjóða
eftir uppskriftinni hennar ömmu.
Jólaandinn kom fyrst yfir mig
þegar mín börn fóru að kvarta yfir
edikslyktinni sem fylgdi rauðkáls­
suðunni! Uppbakaða rauðvíns­
sósan, sykurbrúnuðu kartöflurnar,
grænu Ora baunirnar og gulu baun­
irnar, rósakálið sem enginn borð­
aði. Allt átti að vera eins og amma
gerði það. Á slaginu sex skyldi sest
niður við matarborðið og hlustað
á messu, til að upplifa aftur smá af
hefðum fyrri jóla og leyfa heilögum
anda jólanna að yfirtaka sig. Þegar
kom svo loksins að því að opna
gjafirnar þá átti nú að sjálfsögðu að
taka upp sömu hefð og var í Búðar­
dal, einn átti að lesa upp hver fékk
hvað, annar átti að útdeila þar til
öllum gjöfum hefði verið útdeilt
og svo átti að byrja að opna pakk­
ana. Þetta áttu börnin erfitt með og
ég enn erfiðara þar sem þau vildu
bara ekki skilja að þetta hefði „sko
alltaf verið svona hjá ömmu og afa
í Búðardal“. Allt þetta var að sjálf­
sögðu ákveðið án nokkurs samráðs
við aðra heimilismeðlimi, hvað þá
við sambýlismanninn, sem átti að
fá að upplifa „bestu jól í heimi“ í
fyrsta sinn.
Þegar ég svo fékk nett spennu­
fall um kvöldið og grét í koddann
af stressi, ákvað ég að svona ættu
jólin ekki að vera. Jólin væru tími
barnanna og þau væru lítið að spá í
nýstraujuðum rúmfötum eða hvort
baðherbergin hefðu verið þrifin
á Þorláksmessu eða aðfangadag!
Þeim var líka alveg sama þó þvotta­
húsið væri „spikk og span“, þau
tóku að sjálfsögðu ekki eftir því!
Hefðirnar hafa því smátt og
smátt tekið breytingum í áranna
rás og við fjölskyldan breytt þeim
eftir okkar hentugleik. Eiginmað­
urinn hefur smátt og smátt fengið
að setja meira mark á jólahefð­
irnar og leggur mikinn metnað í
jólaskreytingar hússins að innan.
Fyrir fram ákveðin litaþemu hús­
freyjunnar eru fljótt slegin út
af borðinu þegar allir kassar af
jólaskrauti eru sóttir af háaloftinu
og börnunum leyft að skreyta að
vild. Áfram eimir þó af gömlu hefð­
unum sem fengnar voru frá ömmu
og afa og held ég að svo verði um
ókomna tíð.
Eftir því sem árin færast yfir
og þroskinn verður meiri, hef ég
lært að það eru hin óáþreifanlegu
gildi jólanna sem skipta mestu
máli. Samveran með fjölskyldunni,
fölskvalaus gleði og spenningur
barnanna og hátíðarandinn sem
svífur yfir, með „dass“ af rauðkáls­
lykt í loftinu.
Liv Åse Skarstad
Akranesi
Jólakveðja frá Akranesi
Bernskunnar jól
Kveðjur úr héraði