Skessuhorn - 20.12.2022, Qupperneq 56

ÞRIÐJUDAGUR 20. DESEMBER 202256
Fyrir um fimmtán árum fluttu
hjónin Sigríður Margrét Guð­
mundsdóttir (Sirrý) og Kjartan
Ragnarsson í Borgarnes. Þau
stóðu traustum fótum í leiklistar­
og bókmenntalífi landsins og
sáu viðskiptatækifæri í að stofna
menningar miðstöð í bænum. Þar
vildu þau vinna með landnámið og
sagnalistina og hófu rekstur Land­
námsseturs Íslands vorið 2006.
Samfélag býr til ævintýri
Í dag leggja árlega um 100 þús­
und manns leið sína niður í gamla
miðbæ Borgarness til að heim­
sækja Landnámssetrið. Þetta hefur
skapað dýrmæt störf og haft ótvíræð
margfeldisáhrif í hagrænum skiln­
ingi. En koma Sirrýjar og Kjart­
ans til bæjarins bar einnig með sér
sterka menningarstrauma. Þau hafa
staðið að ótal viðburðum á sviði
sagnamenningar og voru upphafs­
fólk Brákarhátíðar í Borgarnesi svo
nokkuð sé nefnt. Eitt sérstakasta
verkefni þeirra var þó leikverkið
Hinn guðdómlegi gleðileikur um
fæðingu Jesú Kristí, sem settur var á
svið á árunum 2008 til 2013. Þetta
var samfélagsverkefni og heitið
vísar í ítalska söguljóðið Hinn guð­
dómlega gleðileik eftir Dante, eina
helstu perlu ítalskra bókmennta.
Jólasagan í alþýðustíl
Breið þátttaka samfélagsins var
forsenda fyrir tilurð þessa verks.
Textinn var allur í bundnu máli
og var saminn af Kjartani og Unni
Halldórsdóttur; góðum hagyrðingi
sem þá rak Shellstöðina í bænum.
Leikmyndina gerði Ragnar sonur
Kjartans, einn þekktasti listamaður
Íslands í dag. Að sögn Sirrýjar
fengu þeir feðgar þessa hugmynd
eitt kvöld í október þegar hrunið
var nýskollið á og það var einhver
doði og drungi yfir öllu ­ það vant­
aði gleðina.
Blysför og sálmasöngur
Framkvæmdin lýsti upp skamm­
degið. Á aðventunni árið 2013
sagði Skessuhorn svo frá: „Sunnu­
daginn 27. desember, á þriðja dag
jóla, verður jólasagan í alþýðustíl
leikin í Hjálmakletti, hátíðarsal
Menntaskóla Borgarfjarðar. Ævin­
týrið hefst með athöfn í kirkjunni
kl. 18 en þaðan verður gengin blys­
för að Menntaskólanum þar sem
sýningin hefst um kl. 19. Á leiðinni
verður staðnæmst við Tónlistar­
skólann þar sem Theodóra Þor­
steinsdóttir, Olgeir Ragnarsson,
Sigríður Ásta Olgeirsdóttir og
Hanna Ágústa Olgeirsdóttir syngja
„Ó, helga nótt.“
Vitringarnir voru
skólastjórnendur
Mikill fjöldi sjálfboðaliða tók þátt
í sýningunum öllum og leikarar
komu úr röðum íbúa. Vitringana
þrjá léku yfirmenn skólastofnana
í héraðinu og árið 2013 voru það
skólastjórar leikskólans Uglukletts,
Grunnskólans í Borgarnesi og
Menntaskóla Borgarfjarðar (MB).
Páll S. Brynjarsson sveitarstjóri
lék sendiboða og lögreglustjór­
inn Theodór Kr. Þórðarson lék
Ágústínus keisara. Þrír kórar önn­
uðust sönginn: Barnakór Borgar­
ness, Freyjukórinn og Samkór
Mýramanna. Leikstjóri var Eiríkur
Jónsson.
Hátíð á þriðja degi jóla
Helgileikurinn var alltaf fluttur
á þriðja degi jóla. Fyrsta upp­
færslan var árið 2008 og sú næsta
árið eftir. Þá sungu fjórir ten­
órar jólasálm á svölum Tónlistar­
skólans, þeir Snorri Hjálmarsson,
Höskuldur Kolbeinsson, Olgeir
Helgi Ragnarsson og Kristján
Magnússon. Vitringarnir þrír voru
þá leiknir af rektorum háskólanna
tveggja á Bifröst og Hvanneyri,
Ágústi Einarssyni og Ágústi Sig­
urðssyni auk skólameistara MB,
Ársæls Guðmundssonar. Gísli
Einarsson fjölmiðlamaður lék hinn
illa Heródes og Theodór Þórðar­
son yfirlögregluþjónn lék sem
fyrr Ágústínus keisara. Í sýningar­
lok sungu gestir og leikarar saman
jólasálminn eina og sanna, Heims
um ból. Þetta ár var ákveðið að
hafa uppfærslurnar á tveggja ára
fresti og var verkið næst sett á svið
árið 2011. Síðasta sýningin var svo
árið 2013. Uppfærslurnar urðu því
fjórar í allt.
Við skrif þessarar samantektar
kannaði Skessuhornið hvað hefði
orðið um leikmyndina og fékk þær
Gleðina vantaði og úr því var bætt
Þegar íbúar Borgarness sögðu sjálfum sér jólasögu
Sigurður Hannes Sigurðsson og Íris Ragnarsdóttir Pedersen í hlutverkum sínum sem Jósef og María árið 2013. María er að
sjálfsögðu kasólétt, en Helga Halldórsdóttir harðneitar parinu um pláss á gistihúsinu því allt er fullt. Helga rak þá gistihúsið
Egils Guesthouse í Borgarnesi. Asninn frægi fær að vera með á myndinni. Ljósm. gj.
Vitringarnir þrír árið 2011. Frá vinstri: Bryndís Hlöðversdóttir rektor á Bifröst,
Kolfinna Jóhannesdóttir skólameistari Menntaskóla Borgarfjarðar og Ágúst
Sigurðsson rektor á Hvanneyri.
Barnakór Borgarness í forgrunni árið 2011 ásamt Gabríel erkiengli sem leikinn
var af Önnu Guðmundsdóttur prestfrú á Borg. Í bakgrunni sjást m.a. rektorar og
skólameistari sem vitringarnir þrír. Þrír kórar sáu um sönginn í þessari uppfærslu:
Barnakór Borgarness undir stjórn Steinunnar Árnadóttur, Freyjukórinn undir stjórn
Zsuzsönnu Budai og Samkór Mýramanna undir stjórn Jónínu Ernu Arnardóttur.
Leikmynd Ragnars bar með sér guðdómlegan ævintýrablæ. Kjartan Ragnarsson hugmyndasmiður og annar handritshöfunda. Ljósm. smg.
Ragnar Kjartansson leikmyndahönnuður að störfum. Ljósm. smg.
Hér má sjá að ljósamenn höfðu gaman af verkefninu. Frá vinstri: Eiríkur Þór
Theodórsson og Davíð Andri Bragason. Ljósm. smg.