Skessuhorn - 20.12.2022, Qupperneq 80

ÞRIÐJUDAGUR 20. DESEMBER 202280
Íslenski fáninn blaktir við snoturt
hús á Varmalandi í Stafholtstungum
þegar blaðamaður Skessuhorns
rennir þar í hlað í byrjun desem­
ber. Þarna er annað heimili þeirra
Vilhjálms Hjörleifssonar og Eliza­
beth Goodall Alexandersdóttur,
en þau eiga einnig íbúð í Reykja­
vík. Athygli vekur hvað umhverfið
er fallegt og þéttur greniskógur
skapar skemmtilega og óvanalega
umgjörð um húsið.
Náttúrulega kirkjukór
Ekki er síður gaman að koma inn
þar sem allt er glæsilega skreytt,
enda er komin aðventa. Veggina
prýða falleg málverk eftir Eliza­
beth sem er frístundamálari og hélt
sýningu á Varmalandi fyrir tveimur
árum. En erindi blaðamanns er að
eiga nokkur orð við Vilhjálm, eða
Villa eins og hann er kallaður. Við
það tækifæri býður hann upp á
bragðprufu af grænlensku hrein­
dýrakjöti, því hann er nýkominn
heim frá Grænlandi. En maður­
inn er Lunddælingur og þar hefst
samtalið. „Lundarreykjadalurinn
var ósköp venjulegt sveitasam félag
þegar ég var að alast upp,“ segir
Villi. „Það var hlustað á Rás 1 og
horft á sjónvarpið. Bókasafnið var
opið á fimmtudögum í félagsheim­
ilinu í Brautartungu. Svo voru auð­
vitað skemmtanir og ég man eftir
þorrablótum þar sem bragir voru
kveðnir sem ég kann enn hrafl úr.
Og það var náttúrulega kirkjukór
og ungmennafélag.“ ­ Þetta þætti
nú gott þó um fjölmennara sam­
félag væri að ræða en Lundar­
reykjadalinn, hugsar blaðamaður.
Upplifði ekki aldursmun
Villi heldur áfram og segist ekki hafa
farið á þorrablót fyrr en hann var
orðinn sextán ára. Hann er yngstur
þriggja barna Olgu Þ. Júlíusdóttur
og Hjörleifs Vilhjálmssonar bænda á
Tungufelli og faðir hans var fæddur
og uppalinn á bænum. „Pabbi var
yngstur systkina sinna, fæddur árið
1909,“ segir Villi. „En mamma var
fædd 1934 svo það var mikill aldurs­
munur á þeim. En ég upplifði ekk­
ert þennan aldursmun, þetta voru
bara foreldrar mínir. Það er eins
og annað sem maður elst upp við,
það finnst manni eðlilegt. Rafmagn
kom t.d. ekki að Tungufelli fyrr en
rétt fyrir 1970, þó er Lundarreykja­
dalurinn varla talin afskekkt sveit.
Aldrei fannst mér það nokkuð há
okkur í dalnum, eða við vera öðru­
vísi fyrir það.“
Olga móðir Villa var úr Arnar­
firðinum og átti einn son frá því
áður. Hann hét Heiðar Bergmann
Baldursson og var fæddur árið
1949, en ólst upp hjá afa sínum
og ömmu á Bíldudal. Systkinin á
Tungufelli voru hins vegar þrjú og
Villi yngstur þeirra. Hin eru Júl­
íus fæddur 1955 og Kolbrún fædd
1958. Villi er yngstur og kom í
heiminn 18. maí 1963. Blaðamaður
hefur orð á því að hann nái ansi
langt aftur með því að eiga for­
eldri sem var fætt árið 1909. Hann
tekur undir það og segir að hann sé
bræðrabarn við fólk sem er núna
orðið mjög aldrað.
Páll Jökull
Eins og fyrr segir var móðir Villa
úr Arnarfirðinum. „Afi hennar og
langafi minn var Páll Pálsson sem
nefndur var Páll Jökull,“ segir
hann. „Hann var fylgdarmaður
jöklakönnuðarins William Watts
á árunum 1874 og 1875 og þeir
voru fyrstir til að fara yfir Vatna­
jökul.“ Watts hafði heyrt vel af
Páli látið og valdi hann til farar
með sér ásamt fleirum. Þeir lögðu
upp frá Núpsstað í ágúst 1874. Þess
má geta að norður af Kálfafelli er
fell sem heitir Pálsfell sem Watts
nefndi svo í höfuðið á ferðafélaga
sínum. Af ýmsum ástæðum gekk
ferðin ekki að óskum í þetta sinn og
þeir urðu að snúa við. Sumarið eftir
var reynt aftur. Þá báru þeir það
nauðsynlegasta á bakinu, og drógu
á sleðum en aðrir fylgdarmenn og
hestar fóru austur með byggðum
og komu til móts við þá á Gríms­
stöðum á Fjöllum. „Þeir þurftu að
hafa allt með sér gangandi,“ segir
Villi. „Þeir komu þarna að Gríms­
stöðum og morguninn eftir kemur
einhver gestkomandi og segir að
það sé eldur uppi í suðri. Þá var
byrjað að gjósa í Víti; Öskjugosið
fræga. Þeir fóru þá náttúrulega
beint þangað til að skoða þetta,
langafi og Watts. Þeir gengu upp á
fjallið og horfðu yfir Öskjuvatn og
Víti og upplifðu þetta allt saman.“
Saman nefndu þeir gíginn Víti.
Fólkið fyrir vestan
Blaðamanni leikur forvitni á að vita
hvernig Hjörleifur á Tungufelli
kynntist Olgu, fyrst þau voru sitt
úr hvorum landshlutanum. Sagan
byrjar örlítið fyrr, eða með syni
Páls Jökuls, Júlíusi móðurafa Villa.
„Hann var farkennari og bjó austur
á Fjörðum þar sem hann átti konu
og tvö börn sem hann svo missti,“
segir Villi. „Þá flutti hann þvert
yfir landið yfir í Arnarfjörð og var
þar við farkennslu og búskap. Þar
kynntist hann Ragnhildi ömmu
minni og eignaðist nýja fjölskyldu.
Mamma mín og systkini hennar
urðu þá til, alls níu systkina hópur.
Fjölskyldan bjó á mörgum stöðum,
m.a. á Dynjanda. Þar leið þeim
best, því þar var besti húsakostur­
inn. En síðast bjuggu þau á Bíldu­
dal. Mamma hafði eignast Heiðar
son sinn þegar hún var bara ung­
lingur. Hann ólst líka upp í stóra
systkinahópnum hjá afa og ömmu,
en mamma hafði alltaf samband við
hann þótt langt væri á milli eftir að
hún flutti í Borgarfjörð. Mamma
kom einfaldlega sem ráðskona til
pabba, það var ekki óalgengt á þeim
árum. Þá var á Tungufelli nýbyggt
þriggja hæða steinhús og Hjör­
leifur á Tungufelli var myndar­
legur maður þó að hann væri 25
árum eldri en ráðskonan,“ segir
Villi. Hann segir að foreldrar sínir
hafi aldrei gifst, en þau gengu með
gullhringa hvors annars og hvíla nú
hlið við hlið í Lundarkirkjugarði.
Átta ára í skóla
Í barnæsku Villa var ekki um aðra
skólagöngu að ræða en heimavistar­
skóla. „Það var mörgum erfitt og
sumir fengu mikla heimþrá,“ segir
hann. „Þá fór maður í skólann
sjö ára gamall. En ég fór þó ekki
þangað fyrr en átta ára. Málið var
að ég var orðinn fluglæs, reiknandi
og skrifandi og hafði lesið allar
bækur á heimilinu. Mér var því
hlíft við að fara fyrsta skólaárið,“
segir hann. „En átta ára fór ég í
heimavist á Kleppjárnsreyki og lík­
aði ágætlega. Samt þekkti ég mjög
fáa.“ Þrátt fyrir að hann þekkti ekki
marga í fyrstu breyttist það fljótt
því Villi hefur alltaf haft gaman
af samskiptum við fólk. Skóla­
stjórn var á þessum tíma í höndum
Hjartar Þórarinssonar sem hann
segir að hafi verið mikill ljúflingur
en samt góður stjórnandi sem gaf
ekkert eftir. Strax á þessum árum
var Villa falin ákveðin forysta fyrir
nemendur svo sem með störfum
fyrir skólafélagið. Næst lá leiðin í
aðra heimavist, í Reykholt, þar sem
Villi var þar til hann fór að vinna.
Hann var þar strax kominn í félags­
mál og var kosinn skólafélagsfor­
maður þótt hann væri ekki loka­
ársnemandi, eins og venjan var þá.
Það hafði aldrei komið fyrir áður
að skólafélagsformaðurinn væri
ekki lokaársnemandi. „Ég tranaði
mér samt aldrei fram,“ segir hann.
„Ég var bara beðinn um þetta, og
hafði líka verið beðinn um að taka
þátt í leikuppfærslum. Sennilega
var þetta af því ég þorði að koma
fram.“
Ingiríður og
Guðmundur
Við grípum orð hans á lofti og
ræðum þetta með leiklistina. Þú
hefur ef ég man rétt staðið á sviði
með Ingvari Sigurðssyni? „Já,
Svona er ég
Spjallað við Vilhjálm Hjörleifsson
frá Tungufelli í Lundarreykjadal
Villi og Elizabeth við hús sitt á Varmalandi.
Villi á Grænlandi. Þennan dag hefði Ólafur Jennason heitinn vinur Villa orðið sextugur og það var
flaggað í minningu hans. Falleg hleðsla eftir Unnstein Elíasson afmarkar brekk-
una við grenilundinn og Econoline bíllinn er í forgrunni.
Leikritið Ingiríður Óskarsdóttir var sýnt í Borgarnesi 1985 og setti aðsóknarmet.
Hér er leikhópurinn ásamt leikstjóra. Efri röð f.v: Carmen Bonich, Guðjón
Sigvaldason leikstjóri, Helgi Björnsson, Hreggviður Hreggviðsson, Ingvar E.
Sigurðsson og Blængur Alfreðsson. Neðri röð: Villi, Grétar Sigurðarson, Jenný Lind
Egilsdóttir og Hjördís Karlsdóttir.
Málverk Elizabeth prýða veggi heimilisins og m.a. má sjá þar röð smámynda,
Iceland on a line. Villi setti þetta fallega upp á vegg og línu undir.