Skessuhorn - 20.12.2022, Page 94

ÞRIÐJUDAGUR 20. DESEMBER 202294
um­Landsýn og byrjaði svo í lög­
fræðinámi. „En ég fann fljótt að
það átti ekki við mig,“ segir hún.
„Það vill samt svo til að ég vinn í
stífu lagaumhverfi í störfum mínum
í dag, en það er nú önnur saga.“
Þau Óli eignuðust Diljá dóttur sína
árið 1990 og Þorleif þremur árum
síðar. „Ég var alltaf að hugsa um
hvernig ég gæti komist út í nám, en
allar dyr virtust lokaðar. En þegar
krakkarnir voru fjögurra og eins árs
gafst tækifærið til að komast í nám
í Bandaríkjunum. Á þeim tíma var
ekki hægt að fá námslán fyrir skóla­
gjöldum í grunnnám og því erfitt að
komast í nám til Bandaríkjanna eða
Bretlands. Til þess að láta draum­
inn rætast þurftum við skólastyrk.
Óla langaði ekkert sérstaklega í
framhaldsnám. En hann langaði
hins vegar að prófa að spila fótbolta
í Bandaríkjunum. Og þá gerðist það
að honum bauðst einmitt tækifæri
á að spila fyrir háskóla í Alabama.
Það var svo sem ekki draumastað­
urinn og pabba féllust alveg hendur
þegar ég sagði þessum raunvísinda­
manni og sósíalista að við værum að
fara til Alabama og að ég ætlaði í
listnám! Ég ólst sko upp við það að
bera út Þjóðviljann og merkja við
á íbúalistum á kjörstað!“ En leiðin
var að klára listnám á styrkjum og
komast þannig í þriggja ára fram­
haldsnám í landslagsarkitektúr.
Gnótt af
kartöfluuppskriftum
Kristín segir að þau hafi átt tvö mjög
góð ár í hita og svita í Alabama.
„Óli var orðinn dálítið þreyttur
í hnjánum en átti þar svo tvö sín
bestu fótboltaár. Fyrsta önnin var
erfið. Við vorum fimm manna fjöl­
skylda því Björk yngri systir mín
kom með okkur til að hjálpa með
börnin. Við vorum á einu námsláni.
Óli fékk strax styrk en ég þurfti að
sanna mig og fá topp einkunnir til
þess að fá skólastyrk, sem gerðist
strax eftir fyrstu önnina. Þetta var
erfitt fjárhagslega. Fyrsta hálfa árið
sváfum við á uppblásnum dýnum
á gólfinu og fengum húsgögn og
annað á bílskúrssölum. Síðan þá
má ég ekki nefna kartöflurétti við
systur mína því við borðuðum svo
mikið af kartöflum því það var svo
ódýrt! Að lokum vorum við öll
orðin meistarar í kartöfluréttum,“
segir Kristín og hlær.
Skúlptúr í
Suðurríkjunum
Þar kom að Kristín vildi kanna nýjar
slóðir í námi. „Við völdum Alabama
fyrst og fremst vegna fótboltans
og möguleikja á styrkjum til þess
að halda síðan áfram. Við þennan
háskóla var ekki boðið upp á arki­
tektúr eða landslagsarkitektúr. En
ég fór þess í stað að læra skúlptúr
og kláraði þriggja ára nám á fjórum
önnum. Ég naut þess mikið að vera
í listnáminu, það gekk rosalega vel
og ég vann til margra verðlauna þar
af annað sætið í samkeppni nem­
enda í skúlptúr í fylkjum sunnan
32 breiddargráðu, sem eru nokkuð
mörg. En þetta hafði ég samt aldrei
séð fyrir mér þótt ég hefði reyndar
að einhverju leyti alist upp með
skúlptúr og átt tíðar ferðir sem
unglingur í garð Ásmundar Sveins­
sonar í Sigtúni,“ segir Kristín.
North Carolina
State University
Kristín lauk BA prófi í myndlist frá
Auburn University í Alabama árið
1996. Á meðan notaði hún tímann
til að finna rétta skólann í lands­
lagsarkitektúr, þar sem þessi félags­
legi vinkill var til staðar. Hún segir
það ekki auðvelt að komast inn á
fullum námsstyrk í Bandaríkjunum.
„Svo ég var mjög ánægð með að
vera á endanum boðin vist í fjórum
af sex skólum sem ég sótti um og
það á góðum styrkjum og valdi að
lokum Ríkisháskólann í Norður
Carolínu (NCSU).“ Hún segir
valið hafi kannski mest ráðist af því
að þar voru bestu aðstæðurnar fyrir
Óla til að spila og þjálfa fótbolta.
„En þetta reyndist vera gæfuspor.
Við vorum þarna í sex ár og þar af
leiðandi átta ár í allt í námi úti. Ég
kláraði meistaranám og skrifaði rit­
gerðina um Stykkishólm. Svona
eru örlögin skemmtileg. Er þetta
kannski bara allt skrifað í skýin?
Svo hélt ég áfram í doktorsnámi á
sama stað, enda mjög spennandi og
áhugavert starfsumhverfi.“
Krefjandi nám
Kristín segir doktorsnám sérstak­
lega krefjandi í Bandaríkjunum.
„Flestir nemendur stunda sjálf­
stæðar rannsóknir en ekki sem hluta
af rannsóknum prófessora. Það var
nákvæmlega það sem ég gerði,
sem er óheyrilega mikil og erfið
vinna, sérstaklega með fjölskyldu.
En þegar ég skrifaði doktorsrit­
gerðina fór ég meira út í bæja­ og
hverfaskipulag, með áherslu á lýð­
heilsu og umhverfi barna. Líklega
var það vegna þess að ég upplifði
umhverfið þarna gegnum börnin
mín og sá að það var langt frá því
að vera nógu gott. Viðfangsefnið
var að kanna áhrif mismunandi
hverfahönnunar á hreyfingu barna
á grunnskólaaldri og hvernig taka
þurfi þroska­ og leikþarfir með í
reikninginn þegar íbúðarhverfi eru
hönnuð,“ segir hún.
Að verða Íslendingar
Þetta var nýtt og spennandi rann­
sóknarefni og þverfaglegt, sem
gerði það yfirgripsmikið og
flókið aðferðafræðilega séð. „Við
keyptum okkur hús í Raleigh og
bjuggum í sex yndisleg ár í þessu
ameríska umhverfi. En svo missti
Óli mömmu sína og ég pabba
minn. Þetta gerðist með fjögurra
mánaða millibili og breytti öllu.
Hugurinn fór að leita heim. Við
vorum þeim báðum náin og lífs­
sýnin breytist þegar maður missir
fólkið sitt. Svo við íhuguðum heim­
ferð.“ Kristín lauk doktorsprófi
árið 2008, sex árum eftir að þau
fluttu heim, og vann um tíma sem
sérfræðingur, landslagsarkitekt og
háskólakennari á Íslandi. „Okkur
fannst að við þyrftum að gefa börn­
unum okkar tækifæri til að verða
Íslendingar. Svo einfalt var það.“
Smábæir og lýðheilsa
En það blundaði alltaf í Krist­
ínu að starfa í bandarísku háskóla­
umhverfi. Þegar krakkarnir voru
búin í menntaskóla og dóttirin
komin í háskólanám til Banda­
ríkjanna fór Kristín að sækja um
prófessorsstöður. Árið 2014 flutti
hún aftur til Bandaríkjanna en Óli
flutti ekki fyrr en rúmlega tveimur
árum síðar. Kristín var ráðin í stöðu
háskólakennara við University of
Wisconsin í Madison. Þar starfaði
hún sem sérfræðingur í skipulagi
smábæja með áherslu á heilsu­
hvetjandi umhverfi. „Í rannsóknum
mínum tók ég smábæjaskipulag
fyrir og skoðaði fjögur smáþorp í
Wisconsin. Þau höfðu byggst upp
á grunni landbúnaðar, en hrunið
vegna aukinnar vélvæðingar eftir
stríð. Spurningin var hvernig þetta
tengdist lýðheilsu og hvernig hægt
væri að hjálpa bæjunum til að
ná reisn sinni aftur og laða til sín
fólk.“ Í fylkinu þeirra einu saman
voru 500 smábæir með 2500
íbúa eða færri. „En það var samt
enginn í Bandaríkjunum að fókus­
era á einmitt þetta viðfangsefni,“
segir Kristín. „Þetta voru áhuga­
verðar rannsóknir, sem ég tengdi
saman við einn stóra kúrsinn sem
ég kenndi og gat ráðið meistara­
nema til að aðstoða við kennslu og
rannsóknir. Háskólinn stóð alveg
ótrúlega vel að þessu og hélt vel
utan um þá sem voru að stíga sín
fyrstu skref í rannsóknum. En þetta
var gríðarleg vinna, ég vann 50­60
stundir á viku.“
Allt breyttist
Háskólinn var frábær vinnu­
staður og þau voru bæði mjög
ánægð. „Við bjuggum í yndis­
legu 120 ára gömlu húsi í Madison
sem við vorum búin að gera upp,“
segir Kristín. „Það er mjög fallegt
í Wisconsin og mikið lagt upp úr
útivist. Enda vorum við dugleg að
hjóla, stunda gönguferðir og fara
á gönguskíði. Við áttum líka góða
og trausta nágranna og vini, sem
allir eru meira og minna búnir að
koma í heimsókn í Stykkis hólm eða
eru á leiðinni! Þegar við fluttum til
Wisconsin vorum við nokkuð viss
um að krakkarnir myndu ekki setj­
ast að á Íslandi. Dóttirin var farin
í nám úti og sonur inn á leiðinni
að flytja til okkar og fara í nám.
En svo bara breyttist allt, þau hafa
bæði sest að á Íslandi og eru komin
með yndislegar fjölskyldur. Og nú
eigum við líka þrjú barnabörn!“
Vonaðist til að
trappa sig niður
„Þegar mér hafði verið boðin þessi
spennandi vinna á Snæfellsnesi og
við tekið ákvörðun um að þiggja
hana var pakkað niður í tösku og
flutt heim,“ segir Kristín. „Og það
á uppáhaldsstaðinn á landinu! Ég
vissi að þetta yrði mikil vinna en
vonaðist samt til þess að ég gæti
aðeins farið að trappa mig niður.“
Blaðamaður spyr hvað börnum
þeirra hafi fundist um þá ákvörðun
að flytja í Hólminn. „Þeim fannst
þetta bara æðislegt og koma hingað
mjög mikið,“ segir Kristín glöð í
bragði. „Það er gott að geta verið
hér á landi. Fyrst og fremst nálægt
fjölskyldunni, en líka til að njóta
náttúrunnar. Þegar þau koma
hingað í helgarferð þá erum við
bara saman en ekki þetta endalausa
skutl sem margir kvarta undan í
borginni.“
Sjálfbærnisstefna
innleidd
Að lokum berst talið að starfi Krist­
ínar. „Það gefur góða yfirsýn að
þetta er á einni hendi,“ segir hún.
„Svo er svæðisskipulagið frábær
rammi og Snæfellsnes hefur verið
leiðandi í sjálfbærri hugsun. Ég
efast um að ég hefði tekið þetta
skref nema að fyrir hendi var öll
þessi mikilvæga vinna. Við erum
líka með verndarsvæðið fyrir
Breiðafjörð og Svæðisgarðinn sem
er alveg einstakur. Ég kem lítil­
lega að verkefnum þar, sem er
mjög gaman. En annars spanna
verkefnin allt óendanlega spekt­
rúmið þegar kemur að stjórnun,
skipulagsmálum, hönnun og fram­
kvæmdum, allt frá skrúfum og
nöglum upp í svæðisskipulag! Aðal­
skipulagsáætlanir eru tengdar inn í
svæðisskipulagið og núna erum við
að byrja að innleiða sjálfbærnistefn­
una í því inn í rammaskipulög og
deiliskipulög áður en komið er að
framkvæmdunum sjálfum.“
Eigin leiðir
Sviðið er nokkuð sjálfstæð eining
sem vinnur náið með bæjarstjór­
unum í Stykkishólmi og Grundar­
firði og oddvitanum í Eyja­ og
Miklaholtshreppi, auk allra sem
sinna nefndarstörfum í skipulags,­
byggingar­ og umhverfismálum.
Sveitarstjórnirnar taka ákvarð­
anir en við sjáum um að undir­
búa hlutina á faglegan hátt,“ segir
Kristín af festu. Aðspurð um
hvernig hún takist á við þetta anna­
sama starf segir hún: „Það er vissu­
lega listataug í mér og ég er búin
að koma mér upp aðstöðu til þess
að móta í leir en bíð enn eftir tíma
til þess að geta týnt mér í því. Ég er
mjög skipulögð og einbeitt í vinnu
og hér fæst ég við mjög fjölbreytt
verkefni. Það tekst á í mér mis­
munandi arfur frá foreldrunum.
Mamma var flottur teiknari og
það blundaði í henni listamaður
sem fékk útrás í fallegri garðyrkju.
Svo var pabbi jarðfræðingurinn og
vísinda maðurinn. Þetta sameinast í
áhuga á lýðheilsu og vellíðan fólks
tengt umhverfinu. En þótt for­
eldrar mínir hafi vissulega mótað
mig að einhverju leyti hef ég samt
alltaf farið mínar eigin leiðir,“ segir
Kristín Þorleifsdóttir að lokum.
gj
Horft út á Breiðafjörðinn.