Saga - 2020, Blaðsíða 82

sókn) árið 1905 um heimild fyrir heimagrafreit eftir að hafa látið
jarða mann sinn, Eirík Einarsson, þar heima á stað sem héraðslæknir
hafði samþykkt. Hjónin höfðu áformað að koma sér upp grafreit en
ekki orðið af áður en Eiríkur lést skyndilega. Leit ekkjan svo á að
líkið yrði „geymt kistulagt í hinni fyrirhuguðu gröf …“ þar til svar
bærist og skuldbatt sig til að flytja það í kirkjugarð ef heimild fengist
ekki.70 Sóknarnefnd gat þess í umsögn að þessi óvenjulega aðgerð
væri ekki sprottin af neinni andúð á helgisiðum kirkjunnar.71
Mögulegt er að spegla þetta mál frá tveimur hliðum, það er ekkj-
unnar og Einars Jónssonar prófasts í Kirkjubæ sem ritaði biskupi um
aðgerðir sínar í málinu. Hann tók undir álit sóknarnefndarinnar að
óskin um heimagröft væri ekki sprottin af ókirkjulegri hugsun því
hjónin í Bót hafi bæði verið „guðhrædd og sjerlega vönduð í öllum
hugsunarhætti og framferði og borið kristilega lotningu fyrir hinu
heilaga og hinum kirkjulegu viðtektum“.72 Þegar Ingibjörg leitaði
ráða til prófasts í þrengingum sínum kvaðst hann hafa afráðið í ljósi
aðstæðna að leggja kistuna í hina fyrirhuguðu gröf til geymslu með
því skilyrði að Ingibjörg sætti sig við að líkið yrði flutt í kirkjugarð
sóknarinnar ef bæn hennar yrði ekki heyrð. Loks lýsti hann yfir:
„Verður kistan því lögð niður í hina fyrirhuguðu gröf með ræðu -
höldum og sálmasöng til hinnar umræddu geymslu.“73
Af þessu má ráða að nokkurs konar húskveðja hafi átt sér stað er
kistunni var komið fyrir í gröfinni en ætla verður að prófasturinn
hefði getið þess ef hann hefði kastað moldum á hana enda hefði þá
verið um fullgilda útför að ræða.74 Jafnframt hafði prófastur upplýst
fjölskylduna um þær kvaðir sem heimagrafreitum fylgdu og hún
undirgengist að uppfyllla þær allar er leyfi væri fengið. Ástæður
þess að prófastur ákvað að bregða á þetta óhefðbundna ráð var ósk
beggja hjónanna um að hvíla heima. Þá skipti og máli að þau höfðu
bundið mikla tryggð við jörðina þar sem þau höfðu búið góðu búi
nálega alla sína búskapartíð og hún orðið í höndum þeirra nokkurs
hjalti hugason80
70 ÞÍ. Stjórnarráð Íslands, 1. skrifstofa. B/14-4. Bréfasafn. Ingibjörg Einarsdóttir
til konungs 2. febrúar 1905.
71 ÞÍ. Stjórnarráð Íslands, 1. skrifstofa. B/14-4. Bréfasafn. Vottorð sóknarnefndar
3. febrúar 1905.
72 ÞÍ. Bps. C.V.33.A. Bréf til biskups frá prestum og leikmönnum. Einar Jónsson
til biskups 4. febrúar 1905.
73 Sama heimild.
74 Inger Marie Tønnessen, „Kirkelige handlinger i etterreformatorisk tid,“ 70–71.