Læknaneminn - 01.10.1994, Page 104

Læknaneminn - 01.10.1994, Page 104
NOTKUN RÓANDl UYFJA OG SVEFNLYFJA í EGILSSTAÐALÆKNISHÉRAÐI Geir Karlsson'. Jóhann Agúst Sigurðsson'-2, Stefán Þórarinsson3, Gunnsteinn Stefánsson2, Guðmundur Sverrisson2 og Sigríður Dóra Magnúsdóttir'. 'LHI, 2Heilsugœslustöðin Sólvangi, Hafnarfirði, -'Heilsuga’sluslöðin Egilsstöðum. Inngangur: Róandi lyf og svefnlyf hafa verið mikið notuð hér á landi sfðustu áratuginna. Avísanir lækna á þessi lyf hafa oft á tíðum verið til umræðu í fjölmiðlum vegna hættu á ávana- og/eða misnotkun. Tilgangur þessarar rannsóknar var að afla faraldsfræðilegra upplýsinga um notkun róandi lyfja og svefnlyfja. Aðferðir: Rannsóknasvæðið miðaðist við Egilsstaða- læknishérað (íbúafjöldi var að meðaltali 3.029) og náði yfir 8 ára tímabil, 1986-1993. Öll samskipti íbúa svæðisins við heilsugæslustöðina hafa verið tölvuskráð með kerfisbundnum hætti frá 1976. Fengin var nafnalisti yfir alla einstaklinga, sem fengið höfðu róandi lyf (N05B) eða svefnlyf (N05C) á þessum tíma, alls 577 einstaklinga. Farið var í sjúkraskrár þeirra og notkun lyfjanna skráð, einnig upplýsingar um hvenær lyfjanotkun hófst, sjkdómsgreiningar auk upplýsinga um afdrif sjúklinganna. Þetta er því framvirk rannsókn í heild sinni, þ.e. tölvuskráningin, en sjúkraskrárkönnunin afturvirk. Reiknað var út algengi, nýgengi og magn í skilgreindum dagskömmtum (DDD/1000 íbúa/dag). Inngangur: Róandi lyfogsvefnlyfhafaveriðmikiðnotuðhér á landi síðustu áratuginna. Avísanir lækna á þessi lyf hafa oft á tíðum verið til umræðu í fjölmiðlum vegna hættu á ávana- og/eða misnotkun. Tilgangur þessarar rannsóknar var að afla faraldsfræðilegra upplýsinga um notkun róandi lyfja og svefnlyfja. Aðferðir: Rannsóknasvæðið miðaðist við Egilsstaðalæknis- hérað (íbúafjöldi var að meðaltali 3.029) og náði yfir 8 ára tímabil, 1986-1993. Öll samskipti íbúa svæðisins við heilsugæslustöðina hafa verið tölvuskráð með kerfisbundnum hætti frá 1976. Fengin var nafnalisti yfir alla einstaklinga, sem fengið höfðu róandi lyf (N05B) eða svefnlyf (N05C) á þessum tíma, alls 577 einstaklinga. Farið var í sjúkraskrár þeirra og notkun lyfjanna skráð, einnig upplýsingar um hvenær lyfjanotkun hófst, sjkdómsgreiningar auk upplýsinga um afdrif sjúklinganna. Þetta er því framvirk rannsókn íheild sinni, þ.e. tölvuskráningin, en sjúkraskrárkönnunin afturvirk. Reiknað var út algengi, nýgengi og magn í skilgreindum dagskömmtum (DDD/1000 íbúa/dag). I öðrum áfanga rannsóknarinnar var sendur spurningalisti til ákveðins aldursflokkaðs úrtaks, þar sem aflað var frekari upplýsinga um viðhorf og þekkingu notendanna á þessum lyfjum og kvíða og svefnvandamálum almennt. Niðurstöður: Rannsóknin spannaði alls 24.229 mannár, með að meðaltali 1.054 lyfjafærslum á ári. Algengi róandi lyfja fyrir bæði kyn varað meðaltali 57,8/1000 fbúa. Lílil breyting var á milli ára, en þó lítilsháttar lækkun (p = 0,30 fyrir karla og p = 0,08 fyrir konur). Lækkun varum 20% yfirheildina (p<0,05; Ahættuhlutfall (RR) 0,80)). Algengi svefnlyfjanotkunar var 34,3/1000 íbúa. Notkunin jókst á tímabilinu, einkum hjá körlum (p < 0,001; RR 1.62 árið 1993 miðað við árið 1986). Engin marktæk breyting varð milli ára hjá konum (p=0,30). Nýgengi fyrir róandi lyf var að meðaltali 12,0/1000 karla og 24,7/1000 konur (alls 18,1/1000 fbúa). Nýgengi fyrir svefnlyf var 8,2/1000 karia og 14,6/1000 konur (alls 11,2/1000 íbúa). Notkun róandi lyfja var að meðaltali 10,0 DDD/1000 karla/dag, og 15,8 DDD/1000 konur/dag (alls 12,8 DDD/1000 íbúa/dag). Notkun svefnlyfa var að meðaltali 13,6 DDD/1000 karla/dag og 24,8 DDD/1000 konur/dag (alls 18,9 DDD/1000 íbúa/dag). Nokkrar sveiflur eru milli ára, sérstaklega hvað varðar svefnlyfin, en jafnast að mestu út þegar á heildina er litið. Notkunin eykst með aldri og eru konur í meirihluta, hlutfallið karlar : konur u.þ.b 1:2, að fjölda, en 1:1,5 að magni til. Tuttugu prósent einstaklinga nota um 75% af magni allra lyfjanna. Notkunarmynstið var svipað á bæði róandi lyfjum og svefnlyfjum. Flestir notuðu þau tilfallandi, eða í einstaka stuttum tímabilum (45-53%), en 25% notuðu þau daglega. Upphaflegar ástæður notkunarinnar voru í flestum tilfellum geðkvillar (neurosis = 66%), en líkamlegir sjúkdómar í öðru sæti (16%). Samantckt og ályktanir: Rannsókn þessi flokkast sem klínisk faraldsfræði þar sem skráð eru öll vandamál, sem fólk á ákveðnu svæði leitar með til læknis. Skráningin er hluti af daglegum vinnubrögðumstöðvarinnar. Matágæðumskráningarinnarbendir tvímælalaust til þess að gögnin séu áreiðanleg. Styrkur rannsóknarinnar felst einnig í því að hún tekur til allra íbúa afmarkaðs svæðis og nær yfir mörg ár. Það er forsenda þess að hægt sé að meta nýgengi. Svo umfangsmikil athugun sem þessi hefur ekki verið gerð hér á landi áður. Notkun róandi lyfja og svefnlyfja í Egilsstaðalæknishéraði er stöðug og frekar lítil samanborin við önnur svæði á landinu og landið í heild. Þó hefur körlum sem nota svefnlyf fjölgað talsvert, en heildarnotkun þeirra ekki. Notkunin vex með aldri, og eru konur þar í miklum meirihluta. Langflestir notalyfin í litlu magni og/eða í stuttan tíma, en lítill hluti eru langtímanotendur og nota þeir mestan hluta heildarmagnsins. Kerfisbundin og tölvuvædd skráning á samskiptum sem þessum gerir heilbrigðisstarfsfólki meðal annars kleyft að meta gæði þjónustunnar svo og álag og kostnað vegna einstakra sjúkdóma eða úrlausna. LÍKAMSEINKENNI SJÚKLINGA SEM GREINST HAFA MEÐ GALLSTEINA Á BORGARSPÍTALA. Geir Thorsteinsson'. Asgeir Böðvarsson2, Gunnar Sigurðsson2, Helgi Sigvaldason3. 'LHI. 2Lyflœkningadeild Bsp og Rannsóknarstöð Hjartaverndar, yVerkfrœðislofa Helga Sigvaldasonar. Inngangur: Þrátt fyrir hátt algengi gallsteina og sjúkdóma tengdum þeim er meingerð þessa sjúkdóms ekki fullþekkt. Vissir áhættuþættir eru þó kunnir og aðrir grunaðir. Tilgangurinn með þessari rannsókn er að meta hvort sumir af líklegum áhættuþáttum séuraunverulegirogeigi viðáíslandi. HóprannsóknHjartaverndar hefur yfir að ráða upplýsingum um líkamseinkenni fólks sem tengjast áhættuþáttum gallsteina. Það gefur okkur tækifæri á að skoða hvort ákveðin líkamseinkenni eða áhættuþættir séu til staðar hjá þessum einstaklingum áður en gallsteinar greinast. Síðan verða þessar upplýsingar bornar saman við aldursstaðlað meðaltal hópsjúklinga hjartaverndar. Þannig er hægt að meta hvort ákveðnir áhættuþættir eða ákveðin líkamseinkenni séu algengari hjá verðandi gallsteinasjúklingum en öðrum. Eingöngu eru athugaðir áhætluþættir vegna kólesteról gallsteina. Hver áhættuþáttanna vegur þyngst á metunum ? Eru einhver séríslensk 94 LÆKNANEMINN 2 1994 47. árg.
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124

x

Læknaneminn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Læknaneminn
https://timarit.is/publication/1885

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.