Úrval - 01.11.1973, Side 87

IRAN — LYKILL MIÐAUSTURLANDA
85
Landfræðingar telja íran „frá-
bært,“ hvað námuvinnslu snertir í
framtíðinni og við Kermem eru nú
uppgötvaðar auðugustu koparnám-
ur, sem enn hafa fundizt.
„Að lokinni gjörbreytingu og end-
urbótum í landbúnaði, er nú enginn
bóndi leiguliði, við höfum innleitt
jarðyrkjuiðnað, okkar eigin land-
búnaðarsambönd og samvinnufélög.'<
Þrátt fyrir allar landbúnaðar-
framfarir verður Iran enn að flytja
inn kornmat, kjöt, hrísgrjón og syk-
ur.
En nú, með sínu sérstaka stjórn-
arformi, samblandi af sosíalisma og
kapítalisma, félagshyggju og auð-
valdi fullyrðir Shainn, að fran verði
bráðlega sjálfu sér nógt i landbún-
aðarframleiðslu og geti meira að
segja selt afurðir sínar úr landi.
Og nú að lokinni beizkri baráttu,
þar sem land var bókstaflega tekið
frá undrandi og reiðum lénsherrum,
og lagt í hendur hálfri þriðju millj-
ón fjölskyldna í sveitunum, hefur
landbúnaður írans tekið stórt stökk
og er veitt margs konar forréttindi
í fimm ára áætlun landsins.
Gleggst blasa þessar umbætur við
augum í Khuzistan sykurhéraðinu,
sem var víðáttumikill eyðimerkur-
dalur á landamærum írans og Ir-
aks. Þar minnir allt bókstaflega á
Imperialdalinn auðuga í Californíu.
Fyrir þúsundum ára, segja franar,
var hægt að ferðast 150 mílur um
þennan dal í forsælu appelsínutrjáa.
Þá komu Mongolar Gengis Khans
og eyddu íran og dalurinn breyttist
í eyðimörk.
í dag blómgast hann aftur fyrir
áhrif frá vatnsveitu við Dez-fljót,
en þaðan er vatninu veitt yfir dal-
inn með víðáttumiklu leiðslukerfi.
Þessi landbúnaðarkaupsýsla er
vægast sagt undursamleg, með sam
böndum, sem heita Íran-Californía,
Shellcott, sem er að hluta fjármagn-
að af Bretum, svo er „Alþjóða-Bún-
aðarsambandið" og Japansk-íranska
j arðyrkj uf élagið.
f Aryamehr, breiðum, grænum
dal í nánd við rústir fornaldarborg
arinnar Persepolis hefur Shainn
stofnað til annarrar nýbreytni í
landbúnaði.
Hið fyrsta af 143 fyrirmyndar
bændasamvinnubúum.
Þarna voru 80 bláfátækar bænda-
fjölskyldur í moldarkofum nokkurra
þorpa, sem sameinuðu 4075 ekmr
sínar undir reglu og eftirliti land-
búnaðarlaganna, fengu ríkislán og
keyptu búfé, dráttarvélar, áburð,
fræ til sáninear og annað þess kon-
ar, sem á boðstólum er.
Þeir brutu landið til ræktunar,
kynbættu hveitið og hafrana og nú
eftir fjögur ár hafa þeir tvöfaldað
tekjur sínar.
Meðalfjölskylda hefur nú 1300
dali, auk tilkostnaðar, í árstekjur
við skiptingu til launa. Það er stórt
stökk frá lénsfyrirkomulaginu.
Þetta mundu vera rúmlega 100
þús. krónur.
Þriðja tilraun Shasins til umbóta
í landbúnaði er 8500 bændasamtök,
sem fá hagkvæm lán til vélakaupa
við jarðarbætur og framfarir. Um
tvær milljónir smábænda hafa nú
þegar notfært sér þetta, með góðum
árangri. Mörg þessara samtaka eiga
svo afgang sem varið er til hand-