Náttúrufræðingurinn - 2023, Blaðsíða 74

aðardal (205). Önnur stór vörp voru
við Spónsgerði í Hörgársveit (92 pör),
Kristnestjörn í Eyjafjarðarsveit (84 pör),
Hundatjörn í Naustaflóa á Akureyri (75
pör), Arnarnes á Gálmaströnd (66 pör)
og Tungutjörn á Svalbarðseyri (51 par).
Stofnbreytingar 1990-2020
Hettumáfum fækkaði stöðugt frá 1990
til 2005, úr 1709 pörum í 1085, eða um
37%. Að meðaltali nam fækkunin um
3% á ári á þessu 15 ára tímabili. Hettu-
máfum tók síðan að fjölga aftur eftir
2005, úr 1085 pörum í 1922 árið 2020.
Á milli 2005 og 2010 var fjölgunin 35%,
4% milli 2010 og 2015 og 26% milli 2015
og 2020. Í heild fjölgaði hettumáfum í
Eyjafirði um 77% milli áranna 2005 og
2020. Á 6. mynd sést framvinda varp-
stofns hettumáfa í Eyjafirði á árunum
1990-2020.
Breytingar á vörpum
Öll árin frá 1990 til 2010 var rúmlega
helmingur (53-62%) allra hettumáfa í
Eyjafirði sunnan línu sem hugsuð er
dregin milli Glæsibæjar vestan fjarðar
og Svalbarðseyrar austan fjarðar, sjá 2.
mynd. Árið 2015 snerust hlutföllin við,
þ.e. varppörin á suðursvæðinu voru 45%
af heildarfjöldanum. Vorið 2020 var nær
öll fjölgunin frá síðustu talningu á suður-
svæðinu og hlutfallið var aftur orðið
svipað og það var á fyrri árum (55%).
Eins og í talningunni 2015 var stærsti
hluti allra hettumáfa í Eyjafirði í fimm
stórum vörpum, þeim sömu bæði árin.
Árið 2015 var 61% hettumáfanna á
þessum fimm stöðum en var komið
upp í 71% árið 2020. Fjölgun hettumáfa
í Eyjafirði síðustu 15 ár hefur leitt til
stækkunar fyrri varpa en varpstöðum
hefur ekki fjölgað.
Í Ólafsfirði eru nú þekktir átta varp-
staðir og voru fimm þeirra í notkun
vorið 2020. Á þeim slóðum fjölgaði
hettumáfum úr 28 í 37 pör (32%) milli
áranna 2015 og 2020.
Sé Svarfaðardalur tekinn sem heild
stóð hettumáfsvarp í stað frá 2015. Nú
urpu hettumáfar á þremur stöðum,
neðan Holts og Hrafnsstaða, við Hrísa-
tjörn (7. mynd) og á flæðunum sitt
hvorum megin við Svarfaðardalsá sjáv-
armegin við Hrísahöfða (alls 526 pör).
Heildarfjöldi var nánast sá sami og 2015
(523 pör) þegar varpstaðir voru fjórir
talsins. Í þetta sinn urpu engir hettu-
máfar á flæðunum neðan við Tjörn í
Svarfaðardal en þar var 41 par árið 2015.
Fuglum fækkaði einnig lítillega neðan
við Holt og Hrafnsstaði. Hettumáfarnir
virðast hafa flutt sig utar í dalinn, á
varpsvæðið við Dalvík.
4. mynd. Drónamynd af hluta hettumáfsvarpsins neðan við Brúnalaug í Eyjafjarðarsveit. – Part of the Black-headed Gull colony at
Brúnalaug in Eyjafjörður (N-Iceland), taken from a drone. Ljósm./Photo: Eyþór Ingi Jónsson, 24.05.2020.
Náttúrufræðingurinn
162
Ritrýnd grein / Peer reviewed