Milli mála - 2023, Blaðsíða 57

MILLI MÁLA
Milli mála 15/2/2023 57
en þetta er aðalatriðið sem greinir bullmál frá tilbúnum tungu-
málum.
Mörkin eru þó ekki alltaf skýr og ekki er endilega augljóst hvenær
bullmál verður að tilbúnu tungumáli. Jabberwocky er ágætis dæmi
um þetta enda er það bullmál sem lýtur málfræðireglum enskrar
tungu og nýtir kerfisorð enskunnar. Ef til væri gagnasafn með ítar-
legum orðaforða fyrir jabberwocky-mál, væri þannig séð ekkert því
til fyrirstöðu að kalla það tilbúið tungumál. Í þessu samhengi má
einnig líta til strumpamáls, sem hefur verið þýtt á fjölmörg tungu-
mál, þ.m.t. á íslensku. Íslenskt strumpamál fylgir að mestu leyti ís-
lenskum málfræðireglum en rót inntaksorða er skipt út fyrir svokall-
aða „strumprót“ (Einar Freyr Sigurðsson og Iris Edda Nowenstein
2023). Þetta sést ágætlega á dæmunum í (4) sem eru fengin frá
Höskuldi Þráinssyni (1980: 55).
(4) a. Strumparnir strumpuðu strumpuna í strympnu strumpi.
b. Ég er strympnari og strumpulegri en margir strumpar.
Við fyrstu sýn gæti virst svo að strumprótin birtist handahófskennt í
máli Strumpanna og að hún sé merkingarlaus en þegar betur er að
gáð kemur í ljós að íslenskt strumpamál hefur aðeins flóknari mál-
fræðireglur og gerir eigin kröfur út fyrir ramma íslenskunnar (sjá
umfjöllun Einars Freys Sigurðssonar og Irisar Eddu Nowenstein
2023). Það mætti kannski gera grófan greinarmun á málum eins og
strumpamáli og bullmálinu í Jabberwocky annars vegar og svo bull-
máli Magga mörgæsar og Línunnar hins vegar. Þau fyrrnefndu væri
hægt að kalla blendingsbullmál, þar sem þau eru byggð á náttúru-
legu grunnmáli, eins og t.d. íslensku eða ensku, og fá lánaða upp-
byggingu þess og formgerð. Hin síðarnefndu mætti kalla hrein
bullmál þar sem þau hafa enga formgerð og ekki er hægt að brjóta
þau niður í smærri einingar, hvað þá raða einingum þeirra saman
upp á nýtt. Ef til vill væri betra að stilla þessum tveimur mála-
flokkum upp sem sitthvorum endanum á bullmálarófi þar sem t.d.
skósveinamál er staðsett einhvers staðar þarna á milli. Það sem öll
bullmál eiga þó sameiginlegt er að merkinguna er nánast eingöngu
hægt að ráða af samhengi.
INGUNN HREINBERG INDRIÐADÓTTIR